[
30 Sep 2011 ] [
مترجم: آتنا حسن آبادي ] [
محیط زیست ]
برگرفته از: ECONOMIST
مشهور است كه دايناسورها بر اثر يك انفجار از بين رفته اند. آخرين نظريه پذيرفته شده مي گويد كه حدودا 5 / 65 ميليون سال قبل و در انتهاي دوران كرتاسه، زمين با يك شهابسنگ بزرگ برخورد كرد و بزرگ ترين جانوران تاريخ سياره زمين ديگر هيچ گاه پس از آن ديده نشدند. پستانداران بعدا از خاكستر و بقاياي اين فاجعه عظيم قدعلم كردند و جانشينان دايناسورها شدند. اما دايناسورها چگونه به قدرت اول زمان خود تبديل شده بودند؟
بعضي زواياي مربوط به اين سوال پس از انتشار مقاله اي توسط مايكل رال و همكارانش از دانشگاه اوترخت هلند روشن تر رشد. اولين بار دايناسورها در فسيل هاي دوران ترياسه حدود 230 ميليون سال قبل رويت شدند و تا انتهاي دوران ترياسه حدود 201ميليون سال قبل فروغ چنداني نداشتند. اين دوران يادآور يكي از 5 رويداد عظيم در طول تاريخ زمين است كه طي آن انقراض دسته جمعي بزرگي به وقوع پيوست. انتهاي دوران كرتاسه هم يكي ديگر از آن5 نقطه عطف تاريخي است.
تا امروز از اواخر دوران كرتاسه به دليل فوران هاي گسترده آتشفشاني كه 600 هزار سال به طول انجاميد به بدي ياد مي شود. البته گمان مي رود اين موضوع دليل اصلي انقراض جانوران نبوده يا حداقل تاثير مستقيم بر آن نداشته است.
با تجزيه و تحليل تركيب ايزوتوپيك ملكول هاي هيدروكربن يك موم گياهي مربوط به آن دوران، محققان چيزي شبيه به آنچه در كربن هاي غيربيولوژيكي جديد كه داراي مقادير قابل توجهي ايزوتوپ هاي سبك و سنگين است يافتند مربوط به 10 تا 20 هزار سال اخير بود. محققان فكر مي كنند به احتمال زياد مي توان آزاد شدن متان را نيز يكي از مقصران اصلي انقراض جمعي دايناسورها ناميد، چرا كه مواد شبيه به كربن يافت شده در موم گياهي متعلق به دوران هاي بسيار بعد از كربن منتشر شده از فوران هاي آتشفشاني است. متان يكي از گازهاي گلخانه اي است كه در موضوع گرمايش جهاني بسيار قوي تر از دي اكسيدكربن عمل مي كند، بنابراين يكي از پيامدهاي انتشار بيش از حد آن مي تواند گرم شدن سريع آب و هوا باشد و اين پديده اي است كه شواهد حاكي از آن است كه واقعا اتفاق افتاده است.
اين اولين باري نيست كه خروج گاز متان دليل انقراض دسته جمعي شناخته مي شود. شواهد نشان مي دهد كه پستانداران تا 10ميليون سال پس از اين اتفاق ظاهر نشده اند. البته اين امكان وجود دارد كه فوران هاي آتشفشاني، عامل اصلي انتشار حجم زيادي گاز متان شده باشد. مرتبط ساختن گرماي ناشي از گازهاي گلخانه اي در دوران كهن با انقراض گروهي جانوران مي تواند درس هايي براي آيندگان داشته باشد.
