یكی از مشكلات بزرگ بشر با زلزله غیر از خرابیهای ویرانكنندهاش این است كه بهرغم تلاشهای گسترده و قابل توجه بشر برای مقابله با آن، پیشبینی زلزله تقریبا غیرممكن است. در صورتي كه با پیشبینی زلزله میتوان جان هزاران انسان را از مرگ حتمی نجات داد.
با وجود اينكه صدها سال است داستانها و حكایات متعددی در مورد توانایی برخی حیوانات در مورد پیشبینی زلزله شنیدهایم، اما هنوز علم مدرن اصرار بر مطالعات زمینشناسی، صخرهها، گسلها و دیگر موارد زمینشناسی دارد.
البته ممكن است با توجه به یافتههای راشل گرانت از دانشگاه آزاد بریتانیا كه شواهدی مبنی بر قدرت پیشبینی زلزله توسط وزغها چند روز قبل از وقوع را كشف كرده، این رویه تغییر كند و نگاهها از مبحث زمینشناسی به سمت زیستشناسی تغییر یابد.
تلاشها و مطالعات تیمی گرانت همراه 3 نفر از محققان ناسا نشان میدهد كه این پیشبینی و ترك سریع محل زندگی ممكن است به خاطر تغییرات شیمیایی صورت گرفته در آب بركه محل زندگی وزغها باشد.
سال 2009، تنها چند روز پیش از وقوع زلزلهای ویرانگر، گرانت مطالعاتی روی وزغهای بركهای در نزدیكی لاكوئیلا در ایتالیا انجام ميداد. در روزهای قبل از وقوع زلزله گرانت مشاهده كرد كه وزغها در حال ترك بركه هستند. رفتهرفته تعداد وزغها از چند صد عدد به صفر رسید و بعد ناگهان زمين لرزيد. گرانت مشاهداتش از این واقعه را در مجله تحقیقات محیطی و سلامت عمومی به چاپ رساند.
این موضوع توجه فریدمان فروید، یكی از محققان ناسا را به خود جلب كرد. او مطالعاتی در رابطه با اینكه هنگام به وجود آمدن زلزله چه اتفاقی برای سنگها و صخرههایی كه تحت فشار زیاد هستند میافتد انجام داده بود. فروید پس از مطالعه مقاله گرانت طی تماسی با او به تحقیق روی علل ترك بركه توسط وزغها و نقشی كه ممكن بود سنگهای زیرزمینی تحت فشار در آنجا داشته باشند، مشغول شدند.
طی مطالعات آزمایشگاهی به این نتيجه رسیدند كه وقتی سنگهای زیرزمینی در نتیجه فرآیندهای ژئولوژیكی (زمینشناسی) تحت فشار قرار میگیرند ذرات بارداری آزاد میكنند. این ذرات باردار بسرعت میتوانند خود را به سطح زمین رسانده و آب بركه و مواد بیولوژیكی درون آن را تحت تاثیر قرار دهند.
در مورد بركه لاكوئیلا به نظر میرسد این ذرات پس از رسیدن به سطح آب و انجام واكنشهای شیمیایی باعث تولید پراكسیدهیدروژن شده و وزغها را نسبت به این تغییر در محیط زندگیشان حساس كرده باشند.
همچنین ممكن است واكنش یونها با مواد آلی درون بركه باعث تولید تركیباتی تحریككننده در آب بركه شود كه علاوه بر سمی بودن، باعث برانگیختن خشم وزغها میشود.
برای اثبات این تئوری لازم است تا محققان زمان و مكان وقوع زلزلهاي را تشخیص داده و قبل از وقوع آن تجهیزات پیشرفته آزمایشی خود را در محل نصب كنند كه این موضوع همانطور كه ميدانيد تقريبا غيرممكن است.
شاید در حال حاضر بهترین كار این باشد كه گوش به زنگ انتشار اخبار مربوط به ترك ناگهاني تالاب توسط وزغها باشيم.
دانشمندان فكر ميكنند ساكنان محلي اطراف تالابها بهترين رصدگران اين واقعه هستند و با آموزش صحيح آنها ميتوان گام بزرگي در حل هميشگي مشكل پيشبيني زلزله برداشت.
physorg / مترجم: آتنا حسنآبادی