[
10 Jul 2006 ] [
ترجمه: عبدالله مصطفايى ] [
محیط زیست ]
بر خلاف اعتقاد عامه مردم نيروگاه هاى برقابى قادرند كه تخريب آب و هوايى را به دنبال داشته باشند. تغييرات پيشنهادى در زمينه سهميه هر يك از كشورها براى گازهاى گلخانه اى تاكيد دارد كه درياچه هاى پشت سد نيروگاه هاى برقابى بايستى در حساب ها آورده شوند و حتى طرفداران اين تغييرات نگران آن هستند كه اهميت كافى به اين موضوع داده نشود.
اريك دوكمين مشاور هيات بين الدول تغييرات آب و هوا (Ipcc ) است و در اين باره معتقد است كه تصور سبز و بى خطر بودن نيروگاه هاى برقابى به عنوان جايگزينى براى سوخت هاى فسيلى صحيح نيست. او مى گويد: «همگان فكر مى كنند كه نيروگاه هاى برقابى بسيار تميز هستند ولى اين موضوع ديگر صحيح نيست.»درياچه هاى پشت سد نيروگاه هاى برقابى مقادير زيادى دى اكسيد كربن و متان توليد مى كنند كه در بعضى موارد ميزان اين گازهاى گلخانه اى بيشتر از نيروگاه هايى است كه با سوخت هاى فسيلى كار مى كنند. فيليپ فيرنسايد از موسسه ملى تحقيقات آمازون در مانائوس برزيل مى گويد كه ميزان انتشار كربن از يك سد تا سد ديگر متفاوت است. او اظهار داشته كه «ما آگاهيم كه ابعاد اين مسئله به حدى است كه درباره آن نگران شويم.»
فيرنسايد در تحقيقى كه نتايج آن را منتشر كرده، بيان داشت كه در سال ۱۹۹۰ پديده گلخانه اى حاصل از گازهاى منتشره از سد كورا اونا در برزيل بيش از سه و نيم برابر نيروگاه هاى فسيلى با همان ظرفيت بوده است.اين موضوع ناشى از كربن حاصل از درختان و گياهانى است كه پس از آبگيرى سد در كف آن باقى مانده و پس از درگذشت يك دوره اوليه، تجزيه بى هوازى آنها به دليل نبود اكسيژن در كف سد آغاز مى شود و متان محلول تشكيل خواهد شد. اين متان نيز پس از عبور آب از توربين نيروگاه آزاد شده و وارد اتمسفر مى شود.
تغييرات فصلى در عمق آب پشت سدها بدين معنى است كه مواد تجزيه شونده به طور مداوم وجود خواهند داشت. در فصول گرما گياهان وارد مخزن پشت سد مى شوند و با بالا آمدن آب در فصول ديگر، تجزيه شروع مى شود. در صورتى كه درياچه پشت سد به صورت يك مخزن باريك باشد، مساحت درياچه بالغ بر چندين هزار كيلومتر مربع خواهد شد.
همواره بايد به خاطر داشت كه ميزان تاثير متان در پديده گرمايش جهانى ۲۱ برابر تاثير دى اكسيدكربن است. بايد توجه داشت كه بيان تاثير پروژه نيروگاه هاى برقابى بر توليد گازهاى گلخانه اى موضوع جديدى نيست و قبلاً در شماره سوم ژوئن سال ۲۰۰۰ مجله نيوساينتيست نيز بدان پرداخته شده است ولى اهميت مطالب فوق الذكر در آن است كه باعث شروع تصميم گيرى هاى سياسى در اين زمينه شده است. چون قرار است كه در نشست سال ۲۰۰۶ هيات بين الدول تغييرات آب و هوا (Ipcc ) در برنامه ملى ليست بردارى از گازهاى گلخانه اى كه مسئول برآورد و بودجه بندى انتشار دى اكسيدكربن براى هر كشور است، ميزان انتشار از مناطقى كه توسط انسان و به صورت مصنوعى آبگيرى شده اند نيز مورد محاسبه قرار گيرد. نبايد فراموش كرد كه اين محاسبه براى ده سال اول آغاز به كار سد است و فقط شامل انتشارات سطحى مى شود. البته دانشمندان درباره مكانيسم توليد متان اتفاق نظر ندارند. اين ميزان در هر سد با توجه به مشخصات آن متفاوت است. البته اگر روش فيرنسايد تاييد شود بايستى منتظر بود كه تمامى انتشارات وارد محاسبات شوند. در برنامه پيشنهادى Ipcc ميزان انتشار گاز هاى گلخانه اى مناطق گرمى كه در سطحى وسيع از نيروگاه هاى برقابى استفاده مى كنند (مثل برزيل) حدود ۷ درصد افزايش خواهد يافت. البته تاثير اين موضوع در كشورهاى سردتر (مثل كانادا) كمتر است چون گرما باعث تجزيه بيشتر گياهان شده و گازهاى گلخانه اى بيشترى توليد خواهد شد.به رغم يك دهه تحقيقات مستند درباره انتشار كربن از مخازن ساخته شده به دست بشر نيروگاه هاى برقابى هنوز مشهورترين راه حل براى كاهش گرمايش جهانى به شمار مى روند. فيرنسايد اظهار مى دارد كه «مهم اين است كه مقدار و تاثير اين انتشار به حساب آورده شوند.»
New Scientist,24Feb.2006
