كانون تفكر واحدي است غيردولتي يا دولتي، غيرانتفاعي يا انتفاعي كه در ارائه‌ي نظر و ديدگاه‌ها كاملاً مستقل عمل مي‌كنند. نوعي سازمان ويژه براي تفكر و پژوهش در زمينه‌ي سياست‌ها و استراتژي‌هاست كه بر اصل ”جمع‌انديشي“ يا ”ايده‌پردازي جمعي“ استوار است.
كانون‌هاي تفكر، به اعتبار نقش ”معرفت‌زايي“ در عرصه‌هاي مختلف تخصصي، يكي از مهم‌ترين ساز و كارهاي تسريع و تسهيل‌كننده‌ي رشد پايدار و موزون در زمينه‌هاي فرهنگي، سياسي، اجتماعي و اقتصادي به شمار مي‌آيند.
1. چهار جنبه‌ي كانون‌هاي تفكر كه آن‌ها را از ديگر سازما‌ن‌هاي پژوهشي متمايز مي‌سازد
· جمع‌انديشي؛
· توليد فرآورده‌هاي فكري؛
· معطوف بودن كوشش‌ها به سياست‌سازي و استراتژي پردازي؛ و
· قرار داشتن در حاشيه‌ي فرآيند رسمي سياستگذاري.
2. مأموريت
پشتيباني فكري و ارائه‌ي مشاوره به سياستگذاران و تصميم‌گيرندگان حكومتي و دولتي از طرق:
· سياست‌پژوهي و سياست‌پردازي؛
· تصميم‌سازي و تصميم‌پردازي؛
· آينده‌پژوهي؛
· مسأله‌يابي و حل مسأله؛
· ايده‌پردازي، ايده‌يابي و ايده‌پراكني؛
· تجزيه و تحليل؛ و
· توليد فكر، انديشه و دانش (نوين).
اين فعاليت‌ها غالباً از طريق انجام پروژه‌ها و طرح‌هاي مطالعاتي و پژوهشي، برگزاري هم‌انديشي‌ها و همايش‌هاي علمي و تخصصي، و توسعه‌ي ارتباطات شبكه‌اي با انديشمندان علمي و جهاني انجام مي‌شوند.
3. وظايف
· شناسايي، توصيف و صورت‌بندي دقيق مسائل مورد نظر، ارزيابي مسائل جاري و مسائل در شرف ظهور و ارائه‌ي ديدگاه‌هاي تحليل‌گرايانه درخصوص آن دسته از سياست‌هايي كه عاجلاً مورد توجه سياستگذاران قرار دارد؛
· تيديل ارائه‌هاي كلي و شكل نگرفته و پيشنهادهاي خام به سياست‌ها و برنامه‌هاي دقيق و قابل اجرا در عمل؛
· ايفاي نقش به منزله‌ي يك مرجع مستقل و نقاد در بحث‌هاي مربوط به سياستگذاري و ارزيابي نقادانه‌ي سياست‌ها و برنامه‌هاي دولت يا مؤسسهي سياستگذار؛
· كمك به فراهم آمدن زمينه براي مبادله‌ي سازنده‌ي اطلاعات و نظرات ميان چهره‌هاي اصلي مشاركت‌كننده در فرآيند صورت‌بندي و تدوين سياست‌ها، و نيز فعاليت در مقام تسهيل‌كننده‌ي مبادله‌ي اطلاعات و آرا ميان صاحب‌نظران؛
· شناسايي و تربيت نيروهاي صاحب‌نظر در قلمرو تحقيقات مربوط به سياستگذاري؛
· معرفي و عرضه‌ي نيروي كار توانا به دولت‌مردان و سياستگذاران؛ و
· توضيح و تفسير سياست‌ها براي رسانه‌ها يا افكار عمومي.
4. انواع كانون‌هاي تفكر
الف. از نظر حوزه‌ي مأموريتي و كاري
· سياسي (سياست‌پژوه، مشاور، وكيل مدافع سياسي)؛
· اقتصادي (اقتصادپژوه، اقتصاددان، توسعه‌پژوه و مشاور مسايل اقتصادي و مالي)؛
· اجتماعي (جامعه‌شناس، روان‌شناس، فرهنگ‌پژوه، جامعه‌پژوه؛
· امنيتي و نظامي (استراتژيك، برنامه‌ريز و مشاور امور دفاعي و اطلاعاتي)؛
· صنعت و فناوري (پژوهشگر و مشاور مسائل صنعتي و فناورانه و ارتباطات بين رشته‌اي آن‌ها با ديگر حوزه‌ها)؛ و
· آينده(سناريو‌پرداز، آيند‌ه‌پژوه، استراتژيست).
ب. از نظر حوزه‌ي عملكردي
· شهري و استاني (متمركز بر مطالعات روستايي، شهري و استاني)؛
· ملي (متمركز بر مسائل، مشكلات، دغدغه‌ها، برنامه‌ها و سياست‌هاي سطح كشور)؛
· منطقه‌اي (متمركز بر مسائل سياسي، اقتصادي و اجتماعي كشورهاي منطقه)؛ و
· جهاني (متمركز بر مسائل، دغدغه‌ها و فرصت‌هاي بين‌المللي).
ج. از نظر وابستگي سازماني
· مستقل (شركت يا مؤسسهي مستقل)؛
· سازمان غيردولتي (عدم وابستگي دولتي)؛
· وابسته دانشگاهي (وابسته يا زير نظر يك دانشگاه)؛
· نيمه دولتي (داراي توانايي عملكرد و سياستگذاري مشاركتي)؛
· دولتي (كاملاً در قيوميت و تحت نظر دولت)؛ و
· غير از اين‌ها.
5. الزامات سازماني كانون‌هاي تفكر
· ساختار سازماني تخت (نه سلسله مراتبي و سنتي)؛
· ساختار ماتريسي و پروژه‌اي؛
· داراي ستاد خدمات‌دهنده‌ي عالي؛
· متخصصان و گروه‌هاي بين رشته‌اي؛
· داراي رهبري برجسته و پذيرفته شده؛
· گردش آزاد اطلاعات و دانش؛ و
· فرهنگ سازماني مناسب و ارزش مدار: شوق خلاقيت و نوآوري، كار گروهي، پويايي، متعهد و ....
نام‌‌هاي مختلف كانون تفكر كه مي‌توانند در لبه‌ها و پشت زمينه‌ي بروشور به كار روند:
· كانون تفكر
· انديشگاه و انديشكده
· نهاد مولد انديشه
· كارخانه‌ي فكر
· كارخانه‌ي مغز
· كارخانه‌ي ايده
· كارخانه‌ها‌ي تميز
· جعبه‌هاي مغز
· شركت‌هاي ايده‌پرداز
· تاجران ايده
· بانك‌هاي مغز
· بدنه‌هاي دانش
Facebook
Twitter
Google
Yahoo
Delicious
بالاترین
دنباله
نسخه‌ی چاپی
ارسال اين مطلب به دوستان