دورنمای دانش و فناوری تا سال 2055
اگر عضو یکی از شبکههای زیر هستید میتوانید این مطلب را به شبکهی خود ارسال کنید:
[21 Jun 2008]
[ ترجمه: سيد عليرضا حجازي]
موسسه آينده در قالب پروژه اي به نام "برنامه افق هاي فناوري" آينده نگاري جامعي را از 47 سال آينده به عمل آورده است كه در نوع خود كم نظير بوده و شايسته توجه است. اين آينده نگاري به صورت يك دورنما از دانش و فناوري تدوين شده است و در بردارنده 9 محور اصلي از اين قرار است:
1. جهان كوچك نانو
20 سال از پژوهش و توسعه در مقياس 100 نانو متر مي گذرد و اهميت نانوفناوري به عنوان خاستگاه نوآوري ها و توانمندي هاي نوين در هر زمينه اي، از دانش مواد گرفته تا پزشكي به خوبي درك خواهد شد. با اين وجود سه روند چگونگي شكوفايي و بررسي ميزان تاثير اين فناوري را مشخص خواهد كرد: الف) نانوفناوري به عنوان يك رشته مركب و فرصت ساز و راهي براي تركيب دانش ها و فناوري هاي گوناگون؛ ب) دور شدن نانوفناوري از چشم انداز اوليه مهندسي مكانيك در مقياس كوچك؛ و ج) نانوفناوري به عنوان الگويي براي دانش ميان رشته اي.
2. زيست شناسي فراملي
بيش از 6/3 ميليارد سال است كه تكامل بر زيست شناسي اين كره خاكي استيلا دارد؛ اما امروز مادر طبيعت همكار ديگري هم دارد. ابزارهاي ارزان براي خواندن و بازنويسي كدهاي ژنتيكي حيات توانايي ما در دستكاري زيست شناسي را در جهت پايين به بالا تقويت كرده است. ما نه تنها حيات ژنتيكي موجود را دستكاري خواهيم كرد، بلكه به شيوه اي بسيار واقعي حيات جديد را در قالب گونه هايي كاملاً هدفمند پديد خواهيم آورد.
3. جهان خود گسترش يافته
ظرف 47 سال آينده شاهد فرصت هاي گسترده اي براي شكوفا ساختن ذهن و جسم خود به شيوه هايي بسيار متفاوت خواهيم بود. پيشرفت در حوزه زيست فناوري، دانش مغز و اعصاب، فناوري هاي اطلاعات و روباتيك پيدايش آرايه اي از روش ها براي تغيير، ارتقا و گسترش چشمگير ذهن و جسم انسان را نويد مي دهد. در بلند مدت پيروي از اين روش ها مي تواند به جهشي تكاملي در آفرينش و حيات انسان فرجام يابد.
4. جهان رياضي
توانايي پردازش، دستكاري و در نهايت ادراك الگوها در ميان توده پرشماري از داده ها، رمزگشايي از فرايندهايي را امكانپذير خواهد ساخت كه پيش از اين در تمامي عرصه ها – از سامانه هاي زيستي گرفته تا سامانه هاي اجتماعي – رمزآلود جلوه مي كردند. اينك دانشمندان در حال آزمودن و يادگيري اين نكته هستند كه كانون بسياري از پديده هاي زيستي فرايندهاي محاسباتي هستند كه مي توان آن را رمزگشايي و شبيه سازي نمود.
5. تحول در حسگرها
طي ده سال آينده، اجسام، مكان ها و حتا خود انسان ها به شكل فزاينده اي با تجهيزات رايانه اي و توانمندي در هم آميخته خواهند شد كه مي توانند احساس و درك كنند و بر پايه شرايط حاكم بر محيط پيراموني خود اقدام كنند. اين ابزارها قادر خواهند بود به نشانه هاي محيطي در حوزه مسايل فيزيكي، اجتماعي و حتا حالت روحي افراد و علايمي كه در پيرامون خود مي بينند، واكنش نشان دهند.
6. زيرساخت سبك
تعامل مواد جديد و هوش توزيع شده راهگشاي حركت به سوي گونه تازه اي از زيرساخت خواهد بود كه به شيوه اي چشمگير اقتصاد انسان در حال گذار، كالاها، انرژي و اطلاعات را شكلي تازه مي بخشد. اين زيرساخت هاي سبك وزن، توانايي تقويت اقتصادهاي در حال ظهور، بهبود روابط اجتماعي، تعديل تاثيرات محيطي ناشي از رشد شتابان شهرنشيني و ارايه مسيرهاي تازه آينده در حوزه انرژي را به همراه دارند.
7. نوآوري مردمي شده
پيش از قرن بيستم، بسياري از اكتشافات شگرف علمي و اختراعات فني به دست دانشمندان غير حرفه اي انجام مي گرفت و مخترعان مستقل نيز در اين عرصه نقش داشتند. در يكصد سال اخير طبقه حرفه اي دانشمندان و مهندسان، با حمايت دانشگاه ها، صنايع و دولت، انديشه ورزان غير حرفه اي را كه نيرويي خلاق به شمار مي آمدند، كنار گذاشتند. دستاورد شرايط آينده، تجديد حيات انديشمندان غير حرفه اي و توزيع دانشمندان و فناوران در سطح جهان خواهد بود.
8. دنياي ميان رشته اي
در دو قرن اخير، فلسفه و تاريخ طبيعي به رشته هاي مشهوري مانند فيزيك، شيمي، زيست شناسي و امثال آن تقسيم شد. در دهه هاي پيش رو، پژوهش ميان رشته اي به ضرورتي انكارناپذير تبديل خواهد شد. زيست شناساني ظاهر خواهند شد كه رياضيات را درك مي كنند و يا با رياضي دانهايي را به رو خواهيم شد كه زيست شناسي را مي فهمند.
9. پيدايش
پديده خود-سازماندهي اين مفهوم را به همراه دارد كه رفتار پيچيده برآيند قواعد ساده اي است. به احتمال فراوان، رويكرد خود-سازماندهي به حوزه پژوهشي عمده اي تبديل مي شود و الگويي مهم براي درك چگونگي كاركرد جهان طبيعي و شيوه طراحي جهان هاي مصنوعي تبديل خواهد شد. پديده هاي نوظهور در ميان گستره اي از پديده هاي طبيعي، از فيزيك گرفته تا جامعه شناسي مشاهده خواهند شد.
مطلبهای دیگر از همین نویسنده در سایت آیندهنگری:
|
بنیاد آیندهنگری ایران |
پنجشنبه ۲۴ آبان ۱۴۰۳ - ۱۴ نوامبر ۲۰۲۴
ترجمه: سيد عليرضا حجازي
|
|