|
ما آينده را ديده‌ايم و شايد محكوم به فنا نباشيم
اگر عضو یکی از شبکه‌های زیر هستید می‌توانید این مطلب را به شبکه‌ی خود ارسال کنید:
[30 Sep 2008]
[ سید علیرضا حجازی]
گزارش اخير سازمان ملل دريافته است كه حيات براي انسان‌ها در سراسر جهان رو به بهبود است،اما دولت‌ها نتوانسته‌اند از فرصت‌هاي پديد آمده در زمان‌هاي منحصر به فرد استفاده كنند.
نويسندگان: جفري لين و جاناتان اوون
مترجم: سيد عليرضا حجازي
منبع: روزنامه‌ي اينديپندنت، 13 جولاي 2008
بشريت در آستانه‌ي آينده‌اي صلح‌آميز و نيك فرجام قرار داد و توانايي بي‌سابقه‌اي براي افزايش طول عمر و قدرت افراد عادي يافته است، اما احتمال دارد كه اين توانمندي‌ها را با نابرابري، خشونت و افول زيست محيطي از دست بدهد. دولت‌ها هنوز براي بهره‌برداري از اين فرصت‌ها و مهار بلايا مجهز نشده‌اند.
گزارش بين‌المللي تازه‌اي كه در ماه جاري ميلادي منتشر خواهد شد و به تازگي روزنامه‌ي انگليسي اينديپندنت به آن دست يافته است، به اين موارد اشاره داشته است. گزارش وضعيت آينده براي سال 2008 كه از سوي سازمان‌هايي مانند يونسكو و ارتش ايالات متحده، بانك جهاني و بنياد راكفلر پشتيباني مي‌شود، در قالب 6300 صفحه و با كمك 2500 كارشناس از سراسر جهان تهيه شده است.
هشدار اصلي اين گزارش به تقويت اجتناب از فنا شدن و شور بدبختي اختصاص يافته است. اين گزارش مي‌گويد: «آينده براي بيشتر جهان بهتر خواهد بود، اما يك سري نقاط حساس مي‌توانند چشم‌اندازهاي جهاني را تغيير دهند.»
اين گزارش ادامه مي‌دهد: «اينك زمان منحصر به فردي در تاريخ است. تلفن همراه، اينترنت، تجارت بين‌الملل، ترجمه زبان و هواپيماهاي جت بشريت به هم پيوسته‌اي را متولد كرده‌اند كه مي‌تواند راهبردهاي بين‌المللي را ايجاد و پياده‌سازي كند و چشم‌اندازهاي خود را بهبود دهد. به شكل فزاينده‌اي روشن مي‌شود كه جهان براي رسيدگي به چالش‌هاي مشترك منابع كافي را دارد. نسل ما نخستين نسلي است كه ابزارهاي بسياري را براي شناخت جهان در اختيار دارد و مي‌توان از آن‌ها براي شناسايي نظام‌هاي بهبود جهاني و كوشش براي ارتقاي آن‌ها بهره‌برداري كند.»
نويسندگان اين گزارش كه از سوي پروژه هزاره‌ي فدراسيون جهاني مجامع ملل متحد تهيه شده است، در اين گزارش يادآور مي‌شود كه چيزهايي بسيار ديگري رو به بهتر شدن نهاده‌اند. اميد به زندگي و نرخ با سوادي در سراسر جهان رو به افزايش است و افزون بر اين، نرخ مرگ و مير نوزادان و تعداد درگيري‌هاي مسلمانه به سرعت رو به كاهش است. درآمد سرانه به شكل قدرتمندي رو به افزاش است تا حدي كه مي‌توان انتظار داشت فقر در سراسر جهان به غير از آفريقا تا سال 2015 ريشه كن شود.
اين گزارش مي‌گويد: «حتا پيشرفت‌هاي بهتري در علوم، فناوري، آموزش، اقتصاد و مديريت حاصل مي‌شود و به نظر مي‌رسد، اين پيشرفت‌ها، جهان را به كاركرد بهتري نسبت به آن چه كه امروز دارد، به پيش خواهد برد.»
براي مثال، پيشرفت‌هاي پزشكي اميد به غلبه بر بيماري‌هاي ارثي، تنظيم درمان براي يكايك بيماران و حتا ساخت اندام‌هاي قابل تعويض در بدن را زنده ساخته‌اند. رايانه‌ها نيز در حال گسترش هستند و حتا به روستاهاي كشورهاي در حال توسعه نيز رسيده‌اند و به شكل چشمگيري قدرت فراهم سازي «هوش جمعي را براي دانش به هنگام جهت آگاه‌سازي تصميم‌ها» افزايش مي‌دهند.
گزارش ياد شده بيشترين علاقمندي را به اينترنت نشان داده است و در اين خصوص مي‌گويد: «اينترنتي قدرتمندترين ابزار براي جهاني سازي، گسترش دمكراسي، رشد اقتصادي و آموزش در جهان است كه تاكنون در طول تاريخ بشر اختراع شده است.»
اين گزارش مي‌گويد: «اينترنت خود سازماندهي حول ايده‌آل‌هاي مشترك را امكان‌پذير مي‌سازد و مستقل از كنترل‌هاي نهادي متعارف بي‌توجه به اختلاف‌هاي مليتي و زباني است. بي‌عدالتي‌ها در بخش‌هاي مختلف جهان نگراني هزاران يا ميليون‌ها نفر شده است و اين امر موجب شده تا نظام‌هاي محلي، منطقه‌اي يا بين‌المللي حاكم براي يافتن راه‌حل‌هايي تحت فشار قرار گيرند.»
اين قدرت اجتماعي غير موازي نقش شهروندان در فرايند سياسي و تغيير نهادها. تصميم‌سازي و اداره‌ي امور را از نو تعريف مي‌كند.
و تمامي اين‌ها در جهاني اتفاق مي‌افتد كه رو به آزادي و دمكراسي بيشتر است. طي سه سال اخير تعداد كشورهاي آزاد از 43 كشور به 90 كشور رسيده است كه دو برابر شدن آن را نشان مي‌دهد و كشورهايي كه تا حدودي آزاد هستند از 46 كشور به 60 كشور افزايش يافته‌اند. تنها بيش از يك سوم بيشريت هنوز در 43 كشور زندگي مي‌كنند كه رژيم‌هاي استبدادي دارند، اما نيمي از اين جمعيت در چين هستند.
از سوي ديگر، گزارش هشدار مي‌دهد كه نيمي از جهان در برابر بي‌ثباتي اجتماعي و خشونت بر اثر افزايش بهاي غذا و انرژي، كاهش سفره‌هاي آبي، تغييرات آب و هوايي، كاهش تامين آب و غذا براي افراد، بيابان‌زايي و افزايش مهاجرت بر اثر شرايط نامساعد سياسي، محيطي و اقتادي آسيب‌پذير است.
اين موارد و ديگر تهديدها مانند تروريسم فزاينده، فساد و جرايم سازمان يافته پيشرفت‌هاي سال‌هاي اخير را تهديد مي‌كنند و فرصت آينده‌اي بهتر را تخريب مي‌كنند.
بهاي غذا ظرف يك سال اخير دو برابر شده است و در 37 كشور جهان موجب افزايش شديد گرسنگي و فقر شده است. افزايش بهاي غذا همچنان ادامه خواهد يافت، زيرا توليد غذا تا سال 2013 بايد بالغ بر 50 درصد افزايش يابد و در 30 سال آينده دو برابر شود. با وجود تقريباً سه ميليارد نفر كه در روز 2 دلار يا كمتر از آن درآمد دارند، به نظر مي‌رسد، برخورد اجتماعي جهان آن هم از نوع بلند مدت بدون سياست‌هاي غذايي جدي، پيشرفت‌هاي علمي سودمند و تغييرات غذايي اجتناب‌ناپذير خواهد بود.
گرم شدن جهاني سريع‌تر از آن چيزي كه انتظار مي‌رفت جريان دارد. اين روند مي‌تواند منجر به آن شود كه جنوب آفريقا بيش از 30 درصد از محصول ذرت خود را تا سال 2030 از دست بدهد اين امر مي‌تواند شمار افرادي را كه با كمبود آب روبرو هستند، تا سال 2025 به چهار برابر ميزان كنوني برساند.
نرخ ذوب شدن يخ‌هاي جهان در دو سال اخير دو برابر شده است و بنابر استناد به يكي از گزارش‌هاي ارتش امريكا گرم شدن جهان مي‌تواند آبستن نزاع‌هاي داخلي، نسل‌كشي و رشد تروريسم باشد.
برق هسته‌اي راه حلي كه به شكل فزاينده مورد علاقه‌ي دولت‌ها واقع شده است، مي‌تواند موجب افزودن 350 راكتور ديگر به 438 راكتور كنوني در سراسر جهان شود. براي حرف انتشار گازهاي گلخانه‌اي با استفاده از انرژي هسته‌اي و جايگزيني آن با سوخت‌هاي فسيلي، بايد 20000 نيروگاه هسته‌اي ساخته شود كه ساخت هر يك 5 تا15 ميليارد دلار هزينه و 15 سال زمان نياز خواهد داشت و به احتمال فراوان، 8 هزار نيروگاه ديگر بايد تا سال 2050 افزوده شود.
اين گزارش مي‌گويد، براي سوخت تمامي اين نيروگاه‌ها، اورانيوم كافي در جهان وجود ندارد و يك حادثه‌ي ديگر مشابه رويداد چرنوبيل مي‌تواند گسترش اين روند را متوقف سازد و گسترش سريع اتم در سراسر جهان فرصت و احتمال ساخت سلاح‌هاي هسته‌اي و تروريسم هسته‌اي را افزايش مي‌دهد.
اين گزارش برآورد مي‌كند، 75 درصد احتمال دارد كه تروريست‌ها ظرف ده سال آينده به سلاح‌هاي هسته‌اي دست يابند و مي‌افزايد: «پيوندهاي موجود ميان ترويست‌ها و جرايم سازمان يافته نگران كننده است، به ويژه با در نظر گرفتن اين نكته كه تاكنون بالغ بر 150 مورد از استفاده‌ي غيرمجاز مواد هسته‌اي يا راديواكتيو بين سال‌هاي 2004 تا 2007 به آژانس بين‌المللي انرژي اتمي گزارش شده است.»
اين گزارش مي‌افزايد: جرايم سازمان‌يافته با نبود تدابير مقابله‌آميز جامع و يكپارچه‌ي جهاني رو به افزايش است. اين برآورد گوياي آن است كه چنين تدابيري هم اينك در هر سال براي تدوين و اجرا به 2 تريليون دلار بودجه نياز دارد.
با اين وجود، زمينه‌هايي براي اميدواري وجود دارد. استفاده از انرژي تجديدشونده در حال افزايش و رشد است و بزرگ‌ترين توليدكننده‌ي اتومبيل چين در نظر دارد ظرف دو سال آينده، نيمي از خودروهاي توليدي خود را به صورت دوگانه سوز ارايه كند؛ اما نويسندگان گزارش مي‌گويند كه دولت‌ها از عهده‌ي اين كار بر نمي‌آيند، زيرا: «بسياري از فرآيندهاي تصميم‌سازي ناكارآمد، كند و مبتلا به اطلاعات نادرست هستند، به ويژه هنگامي كه تقاضاي تازه‌اي بر اثر افزايش پيچيدگي و جهاني شدن مطرح مي‌شود.» آن‌ها از رهبران جهان مي‌‌خواهند برنامه‌ريزي بلندمدت بيشتري را انجام دهند و به روش‌هاي جهاني براي مهار بحران‌ها بپيوندند. «تغييرات آب و هوايي را بدون يك راهبرد جهاني نمي‌توان مهار كرد. جرايم سازمان‌يافته بين‌المللي را نيز بدون راهبردي جهاني نمي‌توان متوقف ساخت. افرادي كه بيماري‌هاي طراحي شده‌اي را سرايت مي‌دهند و منجر به مرگ‌هاي دسته‌جمعي مي‌شوند، بدون راهبردي جهاني قابل متوقف شدن نيستند. زمان ارتقاي نظام‌هاي راهبردي جهاني فرا رسيده است.»
جرومه گلن، نويسنده‌ي اصلي اين گزارش مي‌افزايد: «به نظر مي‌رسد، علاقمندي چشمگيري به ايجاد راهبردهاي جهاني وجود دارد، اما نيزامند اندكي كمك است. در ميان ما اينك انگيزه‌ي بيشتري براي همكاري در زمينه‌ي حل مسايل مشترك پديد آمده است.»
برخي از پيش‌بيني‌هاي ارايه شده در اين گزارش از اين قرار است:
توان پردازش رايانه
25 سال طول خواهد كشيد تا توانايي يك رايانه، معادل توان مغز انسان شود. پس از 25 سال، تمامي انسان‌ها قادر خواهند بود به توان پردازشي بيش از تركيب تمامي مغزهاي افراد جهان دست يابند.
ذوب عظيم
5 سال طول خواهد كشيد تا منطقه‌ي آركتيك در تابستان عاري از يخ شود. يخ درياها در سال گذشته، 22 درصد كمتر از ميزان متوسط هميشگي قرار گرفت و پيش از اين، انتظار مي‌رفت اين سطح از ذوب بين سال‌هاي 2030 تا 2050 روي دهد كه منجر به گشايش گذرگاه قطبي شمال غرب خواهد شد.
سوخت فسيلي
تا چهار سال ديگر قرار است، 850 نيروگاه ذغال سنگي در امريكا، چين و هند راه‌اندازي شود. هر نيروگاه در حدود 20 سال زمان كارايي خواهد داشت كه تا حد زيادي به گرم شدن جهاني كمك مي‌كند.
انرژي خورشيدي
25 درصد از برق اروپا تا سال 2050 مي‌تواند از نيروگاه‌هاي خورشيدي تامين شود كه در شمال آفريقا احداث خواهد شد. رهبران آفريقا و سازمان‌هاي امدادي در نظر دارند تا 5 سال آينده بالغ بر 10 ميليارد دلار در زمينه‌ي انرژي‌هاي تجديدشونده سرمايه‌گذاري كنند.
مطلب‌های دیگر از همین نویسنده در سایت آینده‌نگری:
|
بنیاد آینده‌نگری ایران |
|
پنجشنبه ۲۴ آبان ۱۴۰۳ - ۱۴ نوامبر ۲۰۲۴
سید علیرضا حجازی
|
|
Facebook
Twitter
Google
Yahoo
Delicious
بالاترین
دنباله
نسخه‌ی چاپی
ارسال اين مطلب به دوستان