ایران در معرض بحران حذف جنین دختر
اگر عضو یکی از شبکه‌های زیر هستید می‌توانید این مطلب را به شبکه‌ی خود ارسال کنید:
[04 Sep 2016]
[ دکتر سیمین کاظمی]
پدیده انتخاب جنس جنین و ترجیح جنس مذکر بر مونث مساله ای است که چندین کشور در جهان با آن رو به رو هستند. ابعاد پدیده انتخاب جنس و ترجیح جنسی مذکر تا آن جاست که در جهان سالانه یک و نیم میلیون جنین دختر قربانی می شوند . اهمیت مساله انتخاب جنس به عنوان یک مساله جهانی به حدی است که در سازمان ملل هم چند دفتر از جمله دفتر زنان سازمان ملل و دفتر مرجع جمعیت پیگیر این موضوع هستند و کشورهای مختلف را مانیتورینگ می کنند. طبق گزارش های مختلف هنوز ایران جزو کشورهایی نیست که از نظر سازمان ملل این پدیده در آن به بحران رسیده باشد اما نگاهی به نسبت جنسی جمعیت نشان می دهد که ما هم می توانیم در سال های آینده جزو کشورهای در معرض خطر باشیم. نسبت جنسی جمعیت در هنگام تولد که در سایت سازمان ثبت احوال کشور قابل دسترسی است نشان می دهد که در بعضی مناطق ایران هم نسبت جنسی جمعیت تغییر یافته و از حالت طبیعی خارج شده است.
نسبت جنسی طبیعی جمعیت در هنگام تولد معمولا بین 102 تا 107 پسر به 100 دختر و به طور میانگین 105 پسر به 100 دختر در نظر گرفته می شود. در چین که توازن این نسبت از میان رفته نسبت جنسی تولد 117 به 100 است. در ایران نسبت جنسی تولد در سال 83 حدود 104.6 بوده و در سال 93 به 106 رسیده است. هرچند که ایران هنوز در محدوده نرمال قرار دارد و به نظر نمی رسد جای نگرانی باشد، اما وقتی به تفکیک به نسبت جنسی استان ها نگاه می کنیم می بینیم که بعضی از استان ها یک افزایش غیر طبیعی در نسبت جنسی تولد از سال 83 تا کنون داشته اند. مخصوصا در استان کرمانشاه که این نسبت به 110 پسر به صد دختر رسیده یا لرستان که 108 پسر در مقابل 100 دختر است این دو استان هر دو درسال 83 نسبت جنسی جمعیت در هنگام تولد در آنها طبیعی بوده است.
همچنین در کهکیلویه و بویر احمد این نسبت از 103 به 107 و در سیستان و بلوچستان از 102 رسیده به 107 رسیده است. این تغییرات و سرعت تغییر نسبت جنسی چندان طبیعی به نظر نمی رسد. آنچه مسلم است ، این است که به هم خوردن توازن نسبت جنسی جمعیت در طی ده سال جای نگرانی دارد و می تواند مطرح کننده احتمال حذف جنین های دختر و سقط جنین مونث در این مناطق باشد.
این نگرانی وقتی جدی تر می شود که زمینه فرهنگی مردسالار ونابرابری جنسیتی عمیقی را که ریشه در این فرهنگ دارد مد نظر قرار دهیم. وضعیت فرودست زنان ومحرومیت هایی که ریشه در تبعیض جنسیتی دارد می تواند مهمترین عامل حذف جنین دختر و دخترکشی پنهان در جامعه باشد. در کنار این عامل، عوامل دیگری در عدم توازن نسبت جنسی جمعیت و سقط جنین مونث نقش دارند. در واقع حذف جنین مونث به دلیل همگرایی سه عامل اتفاق می افتد. یکی همان ترجیح جنس مذکر است. یعنی جامعه ای که جنس مرد را جنس اول می داند بیشتر معرض بالا رفتن آمار حذف جنین مونث قرار دارد. دومین عامل تغییر سایز خانواده ایده آل است. در ایران دیگر داشتن تعداد بچه های زیاد مطلوب و امکان پذیر نیست و بعضی والدین ترجیح می دهند تعداد بچه های کمتری داشته باشند و در کنار این ترجیح، ترجیح جنسی مذکر هم وجود دارد. یعنی والدین مثل سالهای گذشته به لحاظ اقتصادی و اجتماعی و فرهنگی نمی توانند به امید داشتن پسر بارداری های متعدد داشته باشند وتعداد زیاد دختران را برای داشتن پسر تحمل کنند.، ، بنابراین ممکن است حذف جنین های مونث را به عنوان یک راه حل انتخاب کنند.
سومین عامل گسترش ابزارهای تشخیص جنسیت جنین است. در حال حاضر با گسترش تکنولوژی های تشخیص جنسیت جنین می بینیم که خانواده ها از همان هفته های اول قادر به فهمیدن جنسیت جنین هستند و هرچه این تشخیص در ماه های ابتدایی تر انجام شود اختیار بیشتری برای حذف جنین به خانواده ها داده می شود. هر چند که از نظر پزشکی تشخیص جنسیت جنین فقط در موارد شک به بیماریهای وابسته به جنس ضرورت می یابد، اما در حال حاضر در ایران. بدون آنکه ضرورت پزشکی وجود داشته باشد یا پزشک معالج درخواست تشخیص جنس کرده باشد، در سونوگرافی ها جنس جنین گزارش می شود یا بعضی از آزمایشگاهها با روش آزمایش خون مادر جنس جنین را تشخیص داده و در اختیار والدین می گذارند یکی از تبعات دانستن جنس جنین در مواردی که ضرورت پزشکی وجود ندارد، می تواند اقدام به سقط جنین به دلیل جنسیت باشد که این مساله لازم است مورد توجه وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی قرار گیرد تا محدودیت هایی در خصوص تشخیص جنس جنین به والدین اعمال گردد.
شاید در حال حاضر این هشدارها چندان مهم به نظر نرسد اما قطعا در بلند مدت شاهد بروز اتفاق هایی خواهیم بود که نیاز بوده قبل از بروز با آنها مقابله شود .
*پزشک و جامعه شناس
مطلب‌های دیگر از همین نویسنده در سایت آینده‌نگری:
Twitter
Google
Yahoo
Delicious
بالاترین
دنباله
نسخه‌ی چاپی
ارسال اين مطلب به دوستان