چند سئوال خواتتدگان "سایت آینده نگر" از اندیشمندان آینده پژوه و آینده نگر ایرانی :
آینده نگر آقای فرنود حسنی به این سوالات چنین پاسخ داده اند:
۱- آيا امروز ميتوان از پيدايش جنبش فکری آينده نگری در ايران سخن گفت؟
اگر بخواهم در یک نظر اجمالی به این پزسش پاسخ دهم باید بگویم با توجه به شرایط پیچیده ایران در شرایط امروز سخن گفتن از جنبش آینده نگری و پیدایش آن در ایران کمی نیاز به دقت و وسواس زیاد دارد.
و اعتقاد دارم همین پیچیدگی که از عوامل و شاخص های مختلفی ناشی می شود مانع از ارایه یک دیدگاه دقیق می شود. ماهیت آینده نگری به عنوان یک بینش فراگیر که مبتنی بر دیدگاه های اصلاح طلبانه و بهبود در تمامی امور اجتماعی و اقتصادی و سیاسی و فرهنگی است و می تواند الگوی پیش برنده جامعه در همه بخش های فرهنگی, صنعتی و سیاسی کشور باشد در حال حاضر چهره ای که از ایران برای اذهان داخلی تصویر می شود با آنچه که در جوامع بین المللی یافت می شود بسیار متفاوت است و در واقع لمس واقعیت ها برای ساکنان داخل کشور شاید به نوعی سخت تر از فرا مرز نشینان است.
با واکاوی تاریخ می توان به روشنی دید که نگاه مجدانه برای ساختن آینده و تلاش برای رسیدن به اتوپیا در صد ساله احیر تاریخ ایران وجود داشته و دارد و بی شک می توان این قضیه را به جامعه شناختی آینده نگری نسبت داد اما اینکه تطبیق این آینده نگری و خواست های اجتماعی با الگوهای مدرن و بینش روشن مورد نیاز برای تحقق کیفیت مورد انتظار در اینده نگری تا چه حد است سوالی است که پاسخ به آن می تواند پاسخ سوال شما نیز باشد.
ساختار متنوع اجتماعی ایران به دلیل وجود لایه های مختلف فکری, اقتصادی, دینی و...شرایطی را به وجود آورده است که هر لایه سعی در توسعه باورها, اعتقادات و راه کارهای خود برای ارایه الگو برتر برای ساختن آینده جامعه دارد و لذا نمی توان یکدستی و یکپارچگی مشخصی را در این حوزه مشاهده کرد.
آنچه که به عنوان یک معضل دیگر در عدم درک صحیح و تبدیل شدن بینش آینده نگری به عنوان یک شاخص توسعه علمی همه جانیه مطرح است محدودیت های فراوان رسانه ای و کنترل ذاتقه عمومی در همه ابعاد به ویژه حوزه سیاست و فرهنگ است این محدودیت با جلوگیری از خلق اندیشه های فرانگر و آینده اندیش مانع تضارب آرا و توسعه فضای انتقاد و شکل گیری رویکردهای اصلاحی به عنوان درون مایه اصلی آینده نگری است.
نکته دیگری که در این میان قابل اشاره است گرایشات متنوع و بعضا متضاد طبقه روشنفکر جامعه ایرانی است که خود طیف بزرگی را شامل می شود که این طبقه نیز علی رغم رسالت تاریخی خود برای هدایت و روشنگری در جامعه در طول سالیان دراز مدام در پی اثبات حقانیت خود بوده است و هیچ گاه فرصت لازم را برای عملیاتی کردن دیدگاه ها و تئوری های خود را نداشته و از همین روست که جامعه نیز هیچ وقت نتوانسته است نتیجه مشخصی از این دیدگاه ها بگیرد و بسیاری از آنها در میانه راه به دست هم فکران یا طیف های دیگر قلب ماهیت شده اند و عوام را به آنچه نباید ارشاد کرده اند.
علی رغم تمام این رویکردهای موجود در مسیر شکل گیری جنبش آینده نگری باید به کورسو های امیدی که من ایرانی در وطن می توانم از دریچه امید و تلاش خود و آینده قابل انتظارم مشاهده کنم اشاره نمایم.
متاسفانه و یا خوشختانه آنچه به عنوان نماد و محور تفکرات آینده نگری در ایران امروز مطرح می شود رویکرد سیاسی جاری در جامعه است که با گذشت دوران جنگ و سازندگی و آغاز حرکت های اصلاح طلبی در اجتماع ایران آغاز شد و در طول این سال ها نیز دستخوش تحولات بسیار بوده است اما نکته اینجاست که این تخولات همگام با رشد نسل جدیدی است که بسیار آگاه و صاحب تحلیل و عقیده است. از سوی دیگر توسعه آموزش های آکادمیک و ورود دانش های نوین و از همه مهمتر توسعه ابزارهای ارتباطی بین المللی مانند اینترنت و ماهواره توانسته است بارزیادی از دوش جامعه خسته و واپس رفته ایران بردارد و اندکی طراوت و شادابی را به او بازگرداند و همچنین باعث صیقل دادن به بینش های روشنفکری کهنه شود و رگه هایی از آینده نگری و قدرت و انرژی و باور رسیدن به آینده حقیقی در سایه عقل, علم, حقیفت و توانایی را در کشور به وجود آورد.
۲- چه ويژگی هائی گفتمان آينده نگری در ايران را از ساير گفتمان های توسعه در ايران جدا می سازد؟
مفهوم آینده نگری به عنوان یک رویکرد بینشی و دانشی بیانگر شیوه های عمل و هدفمندی هایی است که به اعتقاد من نسبت به سایر بینش ها گامی به پیش دارد چرا که علاوه بر سنجش و محاسبه شاخص های موثر در این بینش ها رویکرد مهم و به ظاهر ساده ای به نام آینده بینی را در تحلیل ها و بررسی کارکردهای عملی بینش خود به همراه دارد.
از سوی دیگر اینده نگری مفهوم منعطف تر و جامع تری است که می تواند حوزه های اثر بیشتری را به همراه داشته باشد.
یکی دیگر از نکاتی که می تواند به عنوان ویژگی گفتمان آینده نگری طرح شود پویایی این بینش در برابر زمان و حرکت بر اساس تحولات محلی, ملی و بین المللی است.
۳- چه ميزان و در چه حوزه هائی گفتمان آينده نگری ايران ميتواند به توسعه گفتمان آينده نگری گلوبال ياری رساند؟
گفتمان آینده نگری ایرانی مانند هر بینش جامع دیگری بی شک متاثر از روند توسعه بین المللی این بینش است و با توجه به تاثیر پذیری همه کشورها از پدیده چهانی شدن در سال های گذشته ایران نیز از این قاعده مستثنی نبوده است و به هر حال در جریان نقوذ این فرآیند اثرات خود را بر جامعه ایران گذاشته است. نکته مهم در بحث آینده نگری گلوبال و مقایسه آن با شرایط آینده نگری ایران این است که استانداردهای رایج در سطح گلوبال تفاوت بسیاری با وضعیت موحود ایران دارد. آینده نگری ایران در حال آزمودن رویکردهای و تطبیق خود با شرایط بومی و جهانی است و لذا نمی توان انتظار زیادی از آن داشت بنابراین در شرایط امروز و با نگاه کلی جنیش آینده نگری ایرانی بیشتر پذیرنده است تا دهنده و باید خود را بیشتر در معرض تجربه قرار دهد و به شناسایی راهکارها و اقدامات پیش برنده بپردازد.
اما به هر حال اگر به جامعه ایران به عنوان عضوی از جامعه گلوبال نگاه کنیم بدون شک اقدامات فعالان آن می تواند تاثیراتی در روند آینده نگری گلوبال داشته باشد.
۴- آيا گفتمان آينده نگری در ايران ميتواند به يک گفتمان مستقل سياسی فرارويد؟
به اعتقاد من در حال حاضر و با توجه به ظرفیت های موجود هنوز برای تبدیل این گفتمان به یک گفتمان سیاسی بسیار زود است و الیته که محدود کردن این بینش در حصار سیاست نیز به نوعی خلغ سلاح طیف فکری گسترده ای است که اینده نگری را به عنوان رویکرد فکری خود برگزیده اند و در حوزه های مختلفی به جز سیاست مشغول هستند و از همین الان می توان پیش بینی کرد که افتادن بینش اینده نگری در ورطه سیاست چیزی جز تکرار اشتباهات تاریخی کشور نیست چرا که باعث حذف همه جانبه نگری و عدم دستیابی به نتیجه مطلوب می شود.
لازم است تا به این بینش رویکردی جامع تر داشت تا از بر هم کنش و برآیند شاخص ها و حوزه های اثر آن بتوان ساختار منطقی و رویکرد جامعی را فراهم ساخت. انتظار من هم از فعالان حوزه آینده نگری این است که بینش خود را صرفا در حوزه سیاست متمرکز نکنند و با هدایت توانایی های علمی و اجرایی خود در حوزه های تخصصی مختلف ضریب برهمکنش این حوزه ها را برای افزایش کارایی آنها فراهم آورند چرا که رسیدن به یک ساختار سیاسی مبتنی بر دموکراسی با رویکر آینده نگری با پرداختن به زیرساخت های مختلف اجتماعی, فرهنگی, اقتصادی و...حاصل خواهد شد.
با تشکر از بانیان این پرسمان جمعی و گفتمان مجازی از تمامی خوانندگان به دلیل کمبود وقت که مانع پاسخ دهی کامل تر به پرسش ها شد صمیمانه عذر خواهی می کنم و آرزو می کنم بینش و تفکر آینده نگری به عنوان رویکردی پویا در باور تمامی ایرانیان شکل بگیرد تا بر اساس آن حقانیت ها و شایستگی های واقعی خود را بهتر و بهتر بشناسند و برای دست یازیدن به آنها تلاش کنند.
Twitter
Google
Yahoo
Delicious
بالاترین
دنباله
نسخه‌ی چاپی
ارسال اين مطلب به دوستان