ماه چشم براه صاحبدلی است که عظمت در نگاهش باشد نه در آنچه می‌بیند.
ماه نیز تنهاست و در انتظار آشنایی‌ست که با او حرف بزند و برایش دست تکان دهد.
بسیاری از ما با اینکه زیاد به آسمان نگاه می‌کنیم، ماه را نمی‌بینیم. نه به این خاطر که مثلاً هوا ابری است یا هلال ماه دیده نمی‌شود. وقتی هم دیده می‌شود و درحالت بدر کامل است، باز آن را تمام و کمال نمی‌بینیم.
چرا؟ چون ماه، «حجاب» دارد و رو می‌گیرد ! آنچه ما می‌بینیم تنها نیمه پیدای ماه است. سمت پنهانش رُخ نمی‌نماید. بگذریم که اساساً نباید سراغ نیمه پنهان ماه گشت. چون کّل آن در تاریکی است ! ترانهِ سرکش گروه موسیقی راک (پینک فلوید Pink Floyd ) هم، همین را می‌گوید:
There is no dark side of the moon , in fact it's all dark.
ــــــــــــــــــــــــــــــــ
ماه، رویش را آنطرف کرده است !
سَمتِ پنهان ماه Far side of the Moon نیم‌کره‌ای از کرهٔ ماه است که به طور دائمی از کرهٔ زمین روی‌گردان است. آنچه ما شاید ببینیم سمت رو به زمین کرهٔ ماه است.
۱۴مهر ۱۳۳۸، کاوشگر Луна-3 لونا ۳ (از برنامه‌های فضایی شوروی سابق) برای اولین بار چشم بشر را به تصویری از پشت ماه روشن کرد. (لونا به زبان روسی یعنی ماه)
با لونا ۳، تصاویر پشت ماه، توسط یک دوربین تلویزیونی دریافت و توسط امواج رادیویی به زمین مخابره شد.
نخستین رؤیت مستقیم با چشم انسان هم زمستان سال ۱۳۴۷ شمسی، در جریان مأموریت آپولو ۸ (Apollo 8) صورت گرفت.
...
میلیاردها سال است ماه همیشه یک روی خود را به ما نشان می‌دهد و به گِردِخودش و به گِردِ زمین می‌چرخد. اینکه یک سمت از ماه همیشه رو به زمین می‌ماند به این خاطر است که این نیمه، سنگین‌تر از نیمه دیگر است و جدا از «رُخ‌گرد» (لیبْراسیون libration) کره ماه و نوسان آن، رانش زمین آن را رو به خود نگه می‌دارد که شرح آن در این بحث نمی‌گنجد.
...
نیمه پنهان ماه، که پر از چاله چوله و گودال است، جدا از بحث علمی آن، اشاره رمزگونه و سمبلیک به این نکته است که ما آنچه را هم می‌بینیم به درستی نمی‌بینیم، وای به حال آنچه اصلاً از نگاه و دقت ما به دور است.
ــــــــــــــــــــــــــــــــ
فراز و فرود ماه Apogee and Perigee of the Moon
گردش ماه به دور زمین نه دایره وار، بلکه در مداری بیضوی Elliptic orbit است و به همین دلیل فاصله ماه تا ما متفاوت است.
در نزدیکترین فاصله ۳۵۶۵۰۰ کیلومتر و در دورترین فاصله، ۴۰۶۷۰۰ کیلومتر از زمین دور است. نزدیکترین فاصله را نقطه حضیض Perigee و دورترین فاصله را نقطه اوج مداری Apogee نام نهاده اند که البته فرود و فراز بهتر است.
ماه، هر چهار هفته (دقیق‌تر بگویم)، هر ۲۷ روز و ۷ ساعت و ۴۲ دقیقه و ۲۴ ثانیه یکبار (27.321) از آسمان پائین می‌آید، سرش را دُولاّ می‌کند و فاصله اش را از زمین به نزدیکترین حّد می‌رساند.
در دوره فوق، یکبار هم قهر می‌کند و از زمین دور دور می‌شود. انگار به طاق آسمان می‌چسبد.
...
در ایام «ماه افروختگی (مثلاٍ شنبه ۱۶ اردیبهشت سال ۱۳۹۱) ماه، خیلی به زمین نزدیک شد و در ظاهر (البته فقط در ظاهر)، بزرگتر و درخشان‌تر از همیشه بر بام آسمان ایستاد و نسبت به نمونه مشابه در سال ۱۲۹۱ شمسی حدود چهارده درصد بزرگتر و سی درصد درخشان‌تر دیده شد.
ــــــــــــــــــــــــــــــــ
گه حضیض و گه میانه گاه اوج...
درست است که ماه هر چهار هفته یکبار به حضیض مداری Perigee of the Moon رسیده، یعنی به زمین نزدیک و نزدیکتر می‌شود اما همیشه در حالت بدر نیست که خودی نشان دهد و توی چشم بزند.
با محاسبات ریاضی که اینجا از توضیح آن می‌گذرم هر ۴۱۲ روز یکبار، ماه کامل (در حالت بدر) در نقطه حضیض یعنی در نزدیکترین فاصله از زمین قرار می‌گیرد.
این اتفاق ۱۰ بهمن ۱۳۸۸ و ۲۸ اسفند ۱۳۸۹(یکی دو روز مانده به عید نوروز) هم روی داد. امسال (سال ۹۳) هم شاهد ماه افروختگی بودیم.
وقتی ماه به زمین خیلی نزدیک می‌شود٬ جزر و مّد بیشتری صورت گرفته و بالا آمدگی آب چیزی حدود ۱ تا ۲ سانتی متر بیشتر می‌شود که بنا بر موقعیت جغرافیایی این مقدار می‌تواند کم و زیاد گردد.
...
دانشمندان تأثیر نزدیک و نزدیکتر شدن ماه به زمین را که به آن «سوپرمون» Supermoon (ابَرماه) گفته می‌شود، تنها تغئیرات اندک در جزر مّد دریاها و اقیانوسها می‌دانند اما مرتجعان و رمالّان، خرافه و نیرنگ خودشان را سوار اینگونه وقایع هم می‌کنند و با موضوعی که دلائل مشخص علمی دارد سر خلق الله شیره می‌مالند.
طوفان کاترینا و زلزله عشق آباد و فعالیت کوههای آتشفشان و گردباد برف در شمال شرقی آمریکا و زلزله ژاپن، سیل در تایلند و وقایع مشابه، هیچ ربطی به افتادگی و تواضع ماه و به «سوپرمون» نداشته و ندارد.
...
اصطلاح «سوپرمون» را سال ۵۷ (حول و حوش انقلاب بزرگ ضدسلطنتی)، ستاره شناسی به نام «ریچارد نول» Richard Nolle بر سر زبانها انداخت.
پانویس
ابر در دامن حضیض او خیمه زند...
اوج و حضیض را اهل نجوم و اسطرلاب، از قدیم و ندیم به کار برده اند. مولوی از زبان آنها گفته است:
گه حضیض و گه میانه گاه اوج
اندر آن از سعد و نحسی فوج فوج.
...
در علم فیزیک، حضیض به نزدیکترین نقطه در مدار بیضوی نسبت به گرانیگاه گفته می‌شود. دورترین نقطه در مدار بیضوی یک شئی از گرانیگاه را هم اوج می‌گویند.
در لغت، حضیض به معنی سنگ و نشیب زمین و دامنه کوه است...
ابر در دامن حضیض او خیمه زند و ستاره پیرامن اوجش طواف کند.
(ترجمه ٔ تاریخ یمینی )
21st Century SuperMoon Alignments
با تلاش «ریجارد نول» Richard Nolle زمان رویداد ابَرماه (سوپرمون) (از سال ۲۰۰۱ تا ۲۱۰۰ میلادی) محاسبه و تنظیم شده است.
Twitter
Google
Yahoo
Delicious
بالاترین
دنباله
نسخه‌ی چاپی
ارسال اين مطلب به دوستان