خروج نیروهای آمریکایی از سوریه را می توان «یک زمان حساس و مهم» هم برای خاورمیانه و هم برای نفوذ جهانی آمریکا توصیف کرد. تحولات هفته های پیش در خاورمیانه ، از پایان رهبری منطقه ای ایالات متحده و حتی پایان سلطه جهانی آمریکا خبر داده است. تحولات سوریه و یورش ترکیه به کردآن را می توان نشانه ای دال بر آغاز انزوای آمریکا و بازگشایی مسیر به سمت یک نظم جهانی جایگزین شکل گرفته توسط قدرت های جهانی نوظهور به ویژه چین دانست. اما آیا تحولات سوریه حقیقتا نقطه عطفی در تاریخ است؟ و اگر چنین باشد، کدام کشور تاج ایالات متحده را به عنوان قدرت برتر جهانی بر سر خواهد گذاشت و نقاط قوت و ضعف آن چه خواهد بود؟
تصور درباره از بین رفتن سلطه جهانی ایالات متحده یک روند تدریجی و گسترده بین المللی است؛ اما ، نمی توان زمان دقیقی برای یک نقطه عطف خاص و قطعی تعیین کرد. شناسایی چنین نقاط تحولی دشوار است. تغییرات دائمی در توازن استراتژیک و ژئوپلیتیکی قدرت به ندرت به ناگاه اتفاق می افتد. چنین تغییراتی اغلب به صورت تاثیرات بلند مدت سیاست گذاری های پیشین، اقدامات بی ربط سیاسی و نظامی، اتفاقات و محاسبات اشتباهی رخ می دهند.
«یک زمان حساس و مهم»
«یک زمان حساس و مهم» به چه معنا است و چه تاثیری در دگرگونی های مهم و بازگشایی مسیر به سمت یک نظم جهانی دارد ؟ با نگاهی به گذشته می توان اهمیت لحظات بزرگ تاریخ و چرایی تبدیل شدن آنها به نقطه عطف را درک کرد. با گزینش نمونه هایی به اثر گذاری ان دسترسی می یابیم :
۱- عقب نشینی بریتانیایی ها از شرق کانال سوئز در ۱۹۵۶ که نقطه عطفی در تاریخ بود.(۱)
۲- سال 1945 و شکست نهایی فاشیسم و تاسیس سازمان ملل متحد و شروع «نظم بین المللی قانون محور» یک نقطه دیگر عطف در تاریخ بوده است . (۲)
۳- به سال 1989 در ایالات متحده , به عنوان سال «پیروزی» غرب در جنگ سرد با اتحاد جماهیر شوروی سابق نگاه می شود.
۴- می توان گفت که جنگ استالینگراد در 1943 با پیروزی قاطع ارتش سرخ بر نازی ها نقطه عطف واقعی جنگ جهانی دوم بوده است. برخی هم معتقدند جنگ سرد در سال 1989 به تعلیق درآمده و یک دهه بعد به صورتی متفاوت از سر گرفته شده است.
۵- تشکیل اتحادیه اروپا در سال 1992 هم مورد استقبال قرار گرفت و هم از سوی برخی به دلیل بازگشای درها به سمت اروپای فدرالی محکوم شد .
۶- پیروزی حزب کارگر تحت رهبری تونی بلر در سال 1997 در ابتدا طلوعی جدید در بریتانیا قلمداد شد، اما خیلی زود روشنی خود را از دست داد.
۷-در خاورمیانه «قیام» طرفداران دموکراسی موسوم به بهار عربی در 2011 که ابتدا دلیلی برای امید و شادی بود، به یک معجزه فریبنده ظالمانه تبدیل شد و آغاز دوره جدیدی از درگیری ها و سرکوب های شدید و گسترده را در پی داشت و روسیه یکی از نمونه های واضح همین روند است.
مدعیان اصلی
تغییرات تدریجی و آرام توازن قدرت در جهان به شیوه ای است که هنوز داوری در این مورد دشوار است و پی آمد های آن هنوز قابل پیش بینی نیست. گرچه آشکار است که نظم جهانی تحت سلطه ایالات متحده - ( که در سال 1945ایجاد شده ) - تضعیف شده،اما هنوز معلوم نیست که چه چیزی جایگزین آن خواهد شد. مدعیان اصلی در صحنه جهانی ایالات متحده، چین، روسیه و اروپا و متحدان آنها همگی در شرایط نسبتا مشابهی هستند، اما توانایی و تمایل نسبی هر یک از این قدرتها برای شکل دادن و رهبری نظم جهانی در قرن 21 احتمالا در حال تغییر است. اینکه تحولات اخیر نقطه عطفی در تاریخ بوده یا خیر، هنوز مشخص نیست؛ اما آشکار است که نظم جهانی جدیدی شکل خواهد گرفت.
======
پی نوشت ؛
۱-جنگ كانال سوئز اغازي براي حدود دو دهه جنگ در خاورمیانه بين اعراب و اسرائيل بود. . اين كانال براي كشورها یی مانند انگلستان و فرانسه كه در جنوب شرق اسيا مستعمرات داشتند از اهمیت فراوانی بر خوردار بود .
۲-سازمان ملل متحد سازمانی بین‌المللی است که در سال ۱۹۴۵ میلادی تأسیس و جایگزین جامعه ملل که در ده ژانویه ۱۹۲۰ تأسیس شده بود شد. این سازمان توسط ۵۱ کشور تأسیس و در سال ۲۰۱۱ میلادی، ۱۹۳ کشور عضو داشته‌است. اعضای آن تقریباً شامل همه کشورهای مستقلی می‌شود که از نظر بین‌المللی به رسمیت شناخته شده‌اند. فقط واتیکان، که عضویت در سازمان را نپذیرفته‌است و چین ملی (تایوان) که عضویتش بعد از عضویت جمهوری خلق چین لغو شد، در سازمان ملل متحد عضو نیستند.
Twitter
Google
Yahoo
Delicious
بالاترین
دنباله
نسخه‌ی چاپی
ارسال اين مطلب به دوستان