هوش مصنوعی
خودروهای خودران بیشتر از هر زمان دیگری رنگ واقعیت بهخود گرفتهاند ولی هنوز یک سئوال خیلی مهم باقی مانده است: این خودروها در شرایط مرگ و زندگی چگونه تصمیمات حیاتی میگیرند؟ محققان برای پاسخ به این پرسش نشان دادند که خودروهای هوشمند قادر به تصمیمگیریهای منطقی و عقلانی هستند یعنی مشابه همان چیزی که انسانها هر روز در زندگی خود انجام میدهند.
تیم تحقیقکننده با بررسی و تحتنظر گرفتن رفتارهای انسانی در یک سری از آزمایشهای واقعیت مجازی موفق شدند تصمیمگیریهای عقلانی را در قالب الگوریتم نشان دهند. دستیابی به چنین امکانی فوقالعاده مهم است چون پیش از این، آنها معتقد بودند که تصمیمگیریهای پیچیده عقلانی برای ماشینها دور از ذهن است.
این تحقیق توسط دانشگاه OsnaBruck در کشور آلمان انجام گرفته است. یکی از محققان این تیم میگوید: "ما موفق شدیم برخلاف تصور قبلی به نتایج خوبی دست پیدا کنیم. رفتارهای انسانی در شرایط حساس و بحرانی میتواند با بهکارگیری مدل ساده "ارزش مبتنی بر زندگی" مدلسازی شود." وقتی به آمار نگاه میکنیم میبینیم که انسانها رانندگان فوقالعاده وحشتناکی هستند. جای تعجب نیست که آمار سالانه مرگومیر در تصادفات جادهای نزدیک به 1.3 میلیون مورد است و حدود 93 درصد از تصادفات رانندگی در آمریکا ناشی از خطاهای انسانی است.
توسعه خودروهای خودران و بدون نیاز به راننده نویدبخش روزهای خوب است. تستهای زیادی در این خصوص طی سالهای گذشته صورت گرفته است. بر اساس تحقیقاتی که پیش از این انجام شده خودروهای خودران قادر هستند با رانندگی بهصورت آهسته یا سوییچ کردن به یک شیوه متفاوت از رانندگی از تصادفات جلوگیری کنند. این کار توسط مجموعهای از قوانین برنامهریزی شده انجام میشود ولی تحقیقات نشان داده این روش بهتنهایی برای برآورده کردن نیازهای ترافیک شهری کافی نیست.
علاوه بر این با "معضل چرخ دستی" روبرو هستیم. یک تجربه بسیار سخت که نحوه تصمیمگیریهای منطقی افراد را تست میکند. در این سناریو که هیچ برندهای ندارد یک چرخ دستی به سمت 5 عابر پیاده حرکت میکند. تنها راه نجات جان این پنج نفر کشیدن اهرم چرخ و هدایت آن به مسیر کناری است که باعث کشته شدن فرد دیگری میشود. آیا خودروهای بدون راننده قادر به اتخاذ چنین تصمیماتی هستند؟
حداقل چند سال دیگر میتوانیم خودروی خودران بخریم؟
نکته مهم در اینجا تصمیمگیری درست در بطن ماجراست که اصلا قابل شبیهسازی در قالب الگوریتم برنامهریزی شده ماشین نیست. بههمین دلیل تیم تحقیقات تصمیم گرفت با دقت بیشتری این موضوع را موشکافی کند. آنها با استفاده از واقعیت مجازی یک جاده پر از مه را بهوجود آوردند. تعدادی از شرکتکنندگان داخل خودرو قرار گرفتند و شروع به حرکت در جادهای کردند که دو مسیر داشت. در طول مسیر مجازی موانع مختلفی مانند انسانها، حیوانات یا اجسام دیگر در برابر آنها ظاهر شدند. در هر مورد، این شرکتکنندگان بودند که مجبور به تصمیمگیری میشدند تا کدام مانع را رد کنند و از روی کدام عبور کنند. بعد از آن، از نتایج بهدست آمده برای آزمایش سه مدل مختلف در رابطه با پیشبینی نوع تصمیمگیری استفاده شد.
مدل اول بر پایه مدل ساده ارزش یک زندگی استوار بود که در آن جلوگیری از مرگ بیشترین اولویت را دارد. در مدل دوم، ویژگیهای هر مانع در تصمیمگیری تأثیرگذار بود. بهعنوان مثال، اگر یک انسان سر راه قرار داشت سن وی مورد بررسی قرار میگرفت. و در مدل سوم پیشبینی شد که شرکتکنندگان قادر به تصمیمگیری منطقی و عقلانی در مواقعی که نیاز به واکنش سریع و آنی است، نیستند.
تیم تحقیق بعد از تحلیل نتایج به این نتیجه رسیدند که اولین مدل به بهترین و دقیقترین شکل انتخاب شرکتکنندگان را تشریح میکند. یعنی اینکه خودروهای خودران با استفاده از یک الگوریتم ساده قادر به تصمیمگیریهای عقلانی مشابه انسانها هستند. اما این تمام ماجرا نیست. حال این پرسش پیش میآید که آیا ارزشهای انسانی باید در رفتارهای ماشینی گنجانده شود و اگر پاسخ مثبت است، آیا ماشینها باید مانند انسانها رفتار کنند؟