زنان مهندس
اگر عضو یکی از شبکه‌های زیر هستید می‌توانید این مطلب را به شبکه‌ی خود ارسال کنید:
[19 Oct 2003]
[ كتي هافنر]
ترجمه: عليرضا عبادتي
بعد از آن كه «الن اسپرتوس» موفق شد دكتراي خود را در زمينه كامپيوتر از معروف ترين موسسه فناوري دنيا يعني ام آي تي (كه كعبه آمال بسياري از كامپيوتر دوستان عالم است) دريافت كند فرصتي براي وي به وجود آمد كه به اعضاي هيات علمي همان دانشگاه ملحق شود. همچنين مانند خيلي از متخصصان كامپيوتر شغلي بسيار پردرآمد و با پرستيژ در انتظار او بود،به خصوص كه «الن» دكتراي خود را اوايل دهه ۹۰ و در اوج نياز به متخصصان كامپيوتر و اينترنت كسب كرده بود. اما در كمال تعجب و برخلاف انتظار همه، او دانشگاهي را در اوكلند كاليفرنيا انتخاب كرد و در دانشكده «ميلز» Mills College كه مخصوص بانوان است مشغول به تدريس شد. قصد او اين بود كه تا جايي كه در توان دارد جذابيت دنياي كامپيوتر و اينترنت را به زنان معرفي كند. مخصوصاً كه معمولاً زنان نسبت به مردان در زمينه فناوري و تكنولوژي كمتر به مدارج بالاي دانشگاهي و اجرايي رسيده اند. همان طور كه خودش مي گويد خودش را وقف آن كرده است كه دختران و زنان جوان را تشويق كند تا تحولي در آمار و ارقام حوزه كامپيوتر و اينترنت ايجاد كنند و نسبت متخصصان زن به مرد تا اين اندازه اختلاف فاحش نداشته باشد. «الن» مي گويد: «هيچ منافاتي بين زن بودن و عاشق سينه چاك كامپيوتر بودن وجود ندارد.» ده سال پيش روزنامه نيويورك تايمز الن و دو تن ديگر را به عنوان زنان دانش آموخته از ام آي تي معرفي كرد،به ويژه كه هر سه نفر، پيش از رسيدن به سن سي سالگي موفق به دريافت دكتراي (PhD) خود شده بودند. از آن دو نفر ديگر يكي «استفاني وينر» بود كه به عنوان طراح تراشه كامپيوتر به شركت اپل پيوت و دومي «مگان اسميت» به عنوان مهندس فني وارد شركت جنرال مجيك General Magic شد. جنرال مجيك اوايل دهه ۹۰ بسيار پرآوازه و دهان پركن آغاز كرد اما سال هاست كه ديگر كسي حتي يادي هم از آن نمي كند.
هر كدام از اين سه نفر پا به عرصه اي گذاشتند كه تاكنون هيچ زني جرات نزديك شدن به آن را نداشته است. اگر چه هركدام موجب ايجاد تغيير در فضايي شدند كه به آن وارد شده بودند اما چون تعداد دانش آموختگان زن در رشته هاي فني و مهندسي و تكنولوژي بسيار معدود است تغييري كه اين سه در محيط خود به وجود آوردند چندان چشمگير نبود. به گزارش موسسه غيرانتفاعي «زنان و تكنولوژي» در پالوآلتوي كاليفرنيا ده سال پيش فقط ۱۵ درصد دانش آموختگان رشته فني و مهندسي و رشته هاي فناوري را زنان تشكيل مي دادند و بعد از گذشت ده سال اين رقم چندان تغيير نكرده و در حال حاضر فقط ۲۰ درصد اين آمار و ارقام به زنان تعلق دارد. به علاوه به گزارش «بنياد ملي علم» درآمد مردان نسبت به زنان در اين گونه رشته ها تبعيض آميز است. به عنوان مثال درآمد متوسط مردان در سال حدود ۶۵ هزار دلار و زنان ۵۵ هزار دلار است.
مگان اسميت
البته در دانشگاه، حضور زنان چشمگيرتر از حضورشان در بازار كار است. در سال ۱۹۹۳ از ۶۱ نفري كه از موسسه فناوري ماساچوست دكترا گرفتند ده نفر زن بودند در حالي كه در سال ۲۰۰۳ نيز از ۶۳ نفر دانش آموخته دكترا باز هم ۱۰ نفر را زنان تشكيل مي دادند. اگر چه اكثر كساني كه در رشته هاي فني و مهندسي دانش آموخته اند در همان رشته ها مشغول فعاليت مي شوند اما گاهي پيش مي آيد كه مجبور مي شوند گريزي به رشته هاي ديگر بزنند. «مگان اسميت» كه اكنون ۳۸ سال دارد از همان ابتدا و به خصوص به خاطر آن كه شركت جنرال مجيك موفق از آب درنيامد مجبور شد به رشته مديريت روي بياورد. «استفاني وينر» هم كه در هنگام فارغ التحصيلي دو فرزند داشت و اكنون چهار فرزند دارد.براي آن كه ميان كار و زندگي تعادل ايجاد كند مجبور شد بسياري از بلند پروازي هاي خود را فدا كرده و اكنون در يك دفتر حقوقي مشغول به كار است. «الن اسپرتوس» هم كه اكنون ۳۵ سال دارد. او در دوران ليسانس مقاله اي تحت عنوان «چرا تعداد زناني كه در علوم كامپيوتر دانش آموخته مي شوند تا اين حد كم است؟» ارايه كرده بود، اكنون نيز به تدريس و تحقيق و نوشتن مقالات گوناگون در علوم كامپيوتر مشغول است.
اكثر زناني كه در رشته هاي فني و مهندسي دانش آموخته مي شوند تمام انرژي و وقت خود را صرف مي كنند تا زماني فرا برسد كه حضور زنان در عرصه هاي فني و مهندسي يك استثنا نباشد و به يك نرم اجتماعي تبديل شود.
با اين وصف با همه آن كه «الن اسپرتوس» مشاغل پردرآمد را رها كرد و خود را وقف افزايش تعداد زنان در رشته هاي كامپيوتر و اينترنت كرد اما حقيقت اين است كه حتي موفق نشد آمار را در دانشكده اي كه در آن مشغول به تدريس شده، تغيير دهد. در حال حاضر تعداد دانش آموختگان در رشته علوم كامپيوتر در دانشكده ميلز همچنان پايين است. در سال فقط دو تا شش نفر از اين دانشكده موفق به اخذ ليسانس در رشته كامپيوتر مي شوند. حتي تعداد كساني كه به تحصيل در دوره هاي ميان رشته اي مثل كامپيوتر در موسيقي يا كامپيوتر در تجارت يا كامپيوتر در آموزش مي پردازند هم افزايش نيافته است. اگر چه كه دانشجويان به كلا س هاي فوق برنامه در زمينه كامپيوتر علاقه نشان مي دهند و در كلاس هاي «الن اسپرتوس» شركت مي كنند اما هنوز دورنماي كم شدن فاصله ميان مردان و زنان چندان روشن نيست.او هنوز اصرار دارد كه اين جمله را به اثبات برساند كه «فقط مردان خوره [كرم] كامپيوتر نيستند.»
الن اسپرتوس
تز دكتراي «الن اسپرتوس» در مورد بازيافت اطلاعات از اينترنت بود، در واقع همان ايده اي كه براي گوگل شهرت جهاني آفريد. در حالي كه «الن» به جاي آن كه دانش و تحقيقات خود را در مسير اصلي اش قرار دهد خود را وقف موضوعي كرد كه احتمالاً در نسل كنوني يا شايد در نسل هاي كنوني تحقق ناپذير باشد. الن مي گويد از اين كه به دانشكده ميلز رفته است، پشيمان نيست اما از اين جهت كه مي توانست هر دو را با هم داشته باشد، اما فقط به يكي پرداخته ناخشنود است.
مگان اسميت هم كه عشق به مكانيك را از سال هاي ۱۹۸۷ به بعد پيدا كرد و در همان سال موفق به طراحي يك خودروي خورشيدي شده بود در سال ۱۹۸۸ نيز به عنوان موضوع پايان نامه فوق ليسانس نوعي جوي استيك موتور داري طراحي كرد كه در بازيگر احساسات گوناگوني را بر مي انگيخت. بعد از دريافت دكترا به كمپاني جنرال مجيك پيوست كه بخشي از شركت كامپيوترسازي اپل بود. چون موفق از آب در نيامد مجبور شد به پايگاه اينترنتي پلنت اوت برود و آن جا تا سمت مدير اجرايي پيش رفت اما سرانجام سر از كمپاني گوگل در آورد، اما در آن جا يكي از زناني بود كه دانش آموخته رشته هاي فني و مهندسي بودند. اكثر آنها توانايي ها و مدارك فني خود را كنار گذاشته و وارد حوزه مديريت شده بودند. شايد اوضاع براي «استفاني وينر» از همه سخت تر بود. چون رشته اي كه او دنبال كرده بود يعني طراحي تراشه كامپيوتر يكي از دشوارترين رشته هاست و تعداد زناني كه وارد اين حوزه مي شوند بسيار اندك است، به طوري كه در چندين سال اخير هرگز تعداد علاقه مندان زن به چنين رشته اي افزوده نشده است.
استفاني وينر
چون در اين زمينه تعداد زنان دانش آموخته كم است او مجبور بود نقشي را كه تا كنون هيچ كس بازي نكرده، بازي كند. همكاران و همكلاسي هايش او را تشويق مي كردند اما آن چه مانع از آن شد كه وي بتواند نقش يك الگو را بازي كند، داشتن چهار فرزند بود. او كه بعد از كمپاني اپل، مدير پروژه طراحي تراشه مخصوص كارهاي گرافيكي در شركت ۳dfx Interactive شد اما سرانجام سر از يك دفتر حقوقي در سيليكون ولي (قلب كمپاني هاي فناوري در آمريكا) در آورد. در آن شركت اختراعات جديد به ثبت مي رسد. قبل از آن كه در اين دفتر حقوقي مشغول به كار شود ۵۰ ساعت در هفته كار مي كرد اما اكنون فقط ۳۰ ساعت در هفته كار مي كند تا به رتق و فتق امور زندگي نيز برسد. او نيز كه از كم بودن تعداد زنان در رشته هاي فني و مهندسي ابراز تاسف مي كند مي گويد،در تمام اين مدتي كه در دفتر حقوقي ثبت امتيازات مخترعين كار كرده است حتي به يك مورد زني كه قصد به ثبت رساندن اختراعش را داشته باشد،برخورد نكرده است.
اگر چه نسل كنوني نمي تواند انتظار داشته باشد كه نقش زنان به اندازه مردان در همه عرصه هاي كار و بازار پررنگ باشد اما يك نكته جاي شادماني و افتخار دارد و آن نكته اين است كه ديگر اگر كسي خانمي مثل «مگان اسميت» را در محل كار ببيند او را با منشي دفتر اشتباه نمي گيرد! اكنون زناني مانند اسپرتوس، اسميت و وينر مايه افتخار جامعه زنان هستند چون علاوه بر دستاوردهاي علمي و تحقيقي، الگويي براي ساير زنان و دختران ايجاد كرده اند.كمپاني هاي بزرگي نظير آي بي ام، سيسكوسيستم و مايكروسافت برنامه هاي دراز مدتي براي تشويق دختران براي گرايش به رشته هاي فني و مهندسي دارند.
گرچه نشانه هاي پيشرفت مشاهده مي شود اما به نظر مي رسد كه اين پيشرفت ها قدري كند صورت مي گيرند. اولين زني كه از دانشگاه ام آي تي دكترا گرفت «الن سوالو ريچاردز» در سال ۱۸۷۱ بود. اما اكنون فارغ التحصيلان زن رشته هاي فني و مهندسي دختران خود را به يادگيري رياضي و علوم تشويق مي كنند.
منبع: نيويورك تايمز ۲۱ اوت ۲۰۰۳
مطلب‌های دیگر از همین نویسنده در سایت آینده‌نگری:
Twitter
Google
Yahoo
Delicious
بالاترین
دنباله
نسخه‌ی چاپی
ارسال اين مطلب به دوستان