دكتر علي اسدي، براي نخستين بار تحقيقات اجتماعي و سنجش افكار را در سازمان راديو و تلويزيون ايران بنياد نهاد و پايه‌گذار طرح‌هايي چون اينده‌نگري درباره‌ي مسائل ايران و تأسيس پژوهشكده‌ي علوم ارتباطي و توسعه‌ي ايران شد. او، در سال‌هاي 1345 تا 1354، به مدت يك دهه، مدير «مركز سنجش افكار و تحقيقات اجتماعي» بود و در سال‌هاي 61-1357، مديريت پژوهشكده‌ي علوم ارتباطي و توسعه‌ي ايران را برعهده داشت.
دكتر اسدي، با انجام مطالعات علمي و اجراي طرح‌هاي عملي در زمينه‌ي پژوهش‌هاي تجربي و بكارگيري ابزارهاي آماري به تدريج به سمت روش‌هاي كيفي و تحليل‌هاي گسترده‌تر و عميق‌تر پيش رفت. اين دوره از فعاليت‌هاي تجربي او در سطح وسيع اجتماعي در زمينه‌ي افكارسنجي، نقش مهمي در سير تحول انديشه‌هاي او داشت كه با آشنايي اوبا تجربه‌هاي عملي و نظري در سطح وسيع جهاني همراه بود. در ادامه‌ي همين روندهابود كه او به روش‌شناسي به مفهوم گسترده‌تر و عميق‌تر و چارچوب‌هاي نظري و فرهنگي تمايل روزافزوني نشان داد كه حاصل اين تجربه‌ها در كتاب افكار عمومي و ارتباطات (سروش، 1371)، تبلور يافت؛ اثري كه تجربه‌هاي نظري و عملي او را در سطوح ملي و بين‌المللي جمع‌بندي مي‌كند و به زبان فارسي بازتاب مي‌دهد.
افكار عمومي و ارتباطات
كتاب افكار عمومي و ارتباطات، متني است درسي كه براي دانشجويان رشته‌هاي علوم سياسي، اجتماعي، اقتصادي و ارتباطي كليه‌ي رشته‌هاي دانشگاهي‌اي تدوين شده است كه با مسائل اجتماعي و پديده‌هاي جمعي سرو كار دارند. اين كتاب حاصل تجربه‌هاي دكتر علي اسدي طي سال‌ها تحقيق و تدريس اين رشته در دانشگاه‌ها به حساب مي‌آيد. با اين حال به عقيده‌ي دكتر اسدي، اين كتاب تنها جنبه‌ي دانشگاهي ندارد و براي تمام كساني مفيد است كه با مردم سروكار دارند و كارشان در ارتباط با افكار عمومي است و همچنين براي افرادي قابل استفاده است كه به مسائل اجتماعي و فكري و فرهنگي علاقه‌مندند (علي اسدي، 1371: 11).
دكتر اسدي، در كتاب افكار عمومي و ارتباطات، با توجه به تحولات افكار عمومي و رسانه‌هاي جمعي در جهان، از تجربه‌هاي خويش درباره‌ي راه‌اندازي و مديريت اجرايي و پژوهشي سنجش افكار و مطالعات افكار عمومي در ايران، سخن مي‌گويد. او افكار عمومي را نيرويي مي‌داند كه در عرصه‌ي اجتماعي حضور و اهميت بسيار دارد. طبيعت، زبان و اشكال اين پديده‌ي نوظهور، نقش رهبران اجتماعي- سياسي، تبليغات و رسانه‌هاي همگاني و جمعي بحث‌هاي اصلي اين كتاب را شكل مي‌دهند. در اين اثر، دكتر اسدي، به يك حقيقت ميان رشته‌اي نوين رتباطات و افكار عمومي اشاره مي‌كند و نقش رشته‌هاي گوناگون در شناخت افكار عمومي را مهم مي‌شمارد. به همين سبب به رغم او گزينش مواد و مطالب اين كتاب نيز دشوار بوده است، ضمن آنكه اين امر نشان مي‌دهد كه موضوع افكار عمويم در انحصار هيچ‌يك از اين رشته‌ها نيست. دكتر اسدي، در پايان اين كتاب، ساختار سازماني يك مؤسسه‌ي سنجش افكار را به زبان ساده ترسيم مي‌كند.
رويكرد دكتر اسدي درباره‌ي افكار عمومي نيز، به نحوي به مفاهيم فرهنگ عمومي ارتباطات و توسعه مشاركتي باز مي‌گردد. به نظر اوع افكار عمومي، يعني نيروي تازه‌اي كه پاي به صحنه‌ي اجتماعي گذاشته است و به عنوان تجلي و اراده‌ي مردم و خواست آن‌ها، نقش مهمي در شكل دادن به تمامي رويدادهاي اجتماعي دارد و كتر دولتي است كه به آن اهميت ندهد. به عقيده‌ي او، امروز هيچ برنامه و سياستي، بدون حمايت و مشاركت مردم اجرا نمي‌شود. از اين جهت، شناخت افكار عمومي و ارزيابي آن، يكي از نيازهاي اساسي دولت‌ها و سازمان‌هايي است كه با مردم و افكار عمومي سروكار دارند (علي اسدي، 1371:9).
شناخت افكار عمومي، نياز جامعه‌ي امروز
به نظر دكتر اسدي، دولت‌ها به شناخت افكار عمومي نيازمندند تا بتوانند ميزان حمايت مردم را از برنامه‌ها و سياست‌هاي خود ارزيابي و تا حد ممكن مشاركت آن‌ها را در كارها جلب كنند. سازمان‌ها و ارگان‌هايي كه با افكارعمومي سروكار دارند (مانند راديو، تلويزيون و مطبوعات) نيز به اين شناخت نيازمندند، چون بدون اين شناخت نمي‌توانند با مردم ارتباط برقرار كنند و تأثير لازم را بر افكار عمومي بگذارند. ضمن آنكه سازمان‌هاي صنعتي و اقتصادي هم از اين شناخت بي‌نياز نيستند؛ چرا كه براي فروش كالاها و خدمات خود، بايد سليقه و نيازهاي مردم را بشناسند. دكتر اسدي، عقيده دارد كه شناخت افكار عمومي در تعيين سرنوشت جامعه‌ي دولت‌ها و سياست‌ها مؤثر است
و به همين سبب براي پژوهش درباره‌ي آن تلاش به‌عمل مي‌آيد و سازمان‌هاي تحقيقاتي بزرگ به اين مهم مي‌پردازند به صورت مستمر اطلاعات وسيعي را درباره‌ي افكار عمومي جمع‌آوري و تحليل مي‌كنند. (اسدي، 1371:10).
دكتر اسدي عقيده دارد كه در كشور ما، با وجود گسترش رسانه‌هاي همگاني و خبري و شكل‌گيري نهادهاي مشاركت مردمي و حضور گسترده‌ي مردم در صحنه، كه تجلي آن را در انقلاب اسلامي 1357 ديده‌ايم، هنوز مراكز پژوهشي منظمي، چه در دانشگاه‌ها و چه در سازمان‌هاي خارج از اين مراكز، در زمينه‌ي انجام نشده است (علي اسدي، همان). او گسترش نهادهاي سنجش و مطالعات افكار عمومي را به مثابه يك نياز جامعه‌ي امروز گوشزد مي‌كند. به نظر وي، بررسي افكار عمومي كار علمي پيچيده‌اي است، به مراكز پژوهشي تخصصي و نيروي انساني كاردان نياز دارد كه با روش‌هاي خاص اين رشته آشنايي كامل داشته باشند و بتوانند نيازهاي اطلاعاتي سازمان‌ها و مسئولان را در زمينه‌ي بررسي افكار عمومي و فضاي فكري جامعه تأمين كنند. دكتر اسدي يادآوري مي‌كند كه هر چند مراكزي، به‌ويژه در سازمان صدا و سيماي جمهوري اسلامي ايران، وجود دارند كه به كار بررسي افكار عمومي مي‌پردازند، ولي به مراكز نظرخواهي در سطح ملي نيازمنديم كه بتوانند به صورت فراگير به اجراي طرح‌هاي ملي بپردازند و به نيازهاي كشور در اين زمينه پاسخ گويند در دانشگاه‌ها نيز به تدريس مواد درسي در زمينه‌ي افكار عمومي و روش‌هي تحقيق در اين حوزه توجه شود (همان).
او در مقابل تأكيد بر عقلاني بودن افكار عمومي در بيشتر تعريف‌ها، به رواج داوري‌هاي قالبي و كليشه‌اي در برخي تعريف‌هاي افكار عمومي در نظام‌هاي غيردموكراتيك نيز اشاره دارد (همان منبع). دكتر اسدي يادآوري مي‌كند كه در شكل‌گيري افكار عمومي، مسائل مبهم بايد به مسأله‌اي روشن تبديل شوند كه عده‌اي با آن موافق و عده‌اي با آن مخالف باشند؛ يعني افكار عمومي مسأله‌اي دو قطبي است كه دو وجه مشخص و متمايز دارد (همان، 36). به اعتقاد او، هر موضوعي به موضوع به افكار عمومي تبديل مي‌شود كه براي افكار عمومي جنبه‌ي حياتي داشته باشد. در اين مورد نيز، تبليغات بيشتر نقش تحريك مردم را به كاري دارند كه از قبل زمينه‌اش در آن‌ها وجود داشته باشد (اسدي، همان). همچنين رهبران فكري نيز بيشتر از طريق شكل دادن و طرح موضوع‌ها مي‌توانند كار هدايت جامعه يا گروه‌ها را پيش ببرند. (البته، رهبري كه بتواند پيش‌بيني كند كه كدام موضوع از حمايت بيشتري برخوردار مي‌شود، موفق‌تر است (علي اسدي، همان: 40).
دكتر اسدي، نقش افكار عمومي را تنها در چارچوب حكومت‌هاي مردم‌سالار بررسي مي‌كند و به عقيده‌ي او، بايد افكار عمومي را از مفاهيم مشابه با آن مجزا كرد. از نظر وي، افكار عمومي، به جاي آنكه موضوعي مشخص باشد، بيشتر حوزه‌اي است براي پژوهش. بنابراين. شايد بتوان چنين نتيجه‌گيري كرد كه پرسش از يكايك افراد براي شناخت آن راهي مناسب، و جمع و تفريق كردن آرا به احتمال يكي از بهترين شيوه‌هاي شناخت نظرها درباره‌ي اراده‌ي مردم باشد كه نظرخواهي وسيله‌اي مناسب براي اين شناخت به‌شمار مي‌آيد. بر اين اساس و با تكيه بر لزوم توجه به عقيده‌ي تك تك افراد جامعه ضرورت مشاركت صميمانه و نزديك همگان در تصميم‌گيري و اداره‌ي جامعه بود كه دكتر اسدي را بر آن داشت كه از همان آغاز فعاليت فرهنگي خود، نظرخواهي را به عنوان رويكردي براي سنجش افكار در نظر گرفته و همزمان نظرسنجي را به مثابه ابزاري براي نشان دادن كاركرد نظرخواهي به كار برد. ضمن آنكه، به موانع شناخت و شيوه‌هاي سوء بهره‌گيري از افكار عمومي توجه وافر داشت.
بخشي از آثار استاد فقيد دكتر علي اسدي:
افكار عمومي و ارتباطات، انتشارات سروش: 1370
قدرت تلويزيون ، انتشارات اميركبير : 1364
زوال تمدن سوداگري، انتشارات آگاه: 1363
ژاپن كشور شماره يك، نشر نگارش: 1366
جهان در آستانه قرن بيست و يك، سازمان انتشارات و آموزش انقلاب اسلامي: 1367
نقش رسانه ها در پشتيباني توسعه فرهنگي، پژوهشكده علوم ارتباطاتي و توسعه ايران: 1355
ايدئولوژي چيست؟ نقدي بر ايدئولوژي هاي غربي، شركت سهامي انتشار: 1370
تكنولوژي و توسعه
بحران هاي جهاني كنوني
سرمشق گمشده (مجموعه روش، مقدمه):
طبيعت طبيعت (مجموعه روش- 1)
زندگي زندگي (مجموعه روش- 2)
شناخت شناخت (مجموعه روش- 3)
جان جان (مجموعه روش- 4)
، تبلور يافت؛ اثري كه تجربه‌هاي نظري و عملي او را در سطوح ملي و بين‌المللي جمع‌بندي مي‌كند و به زبان فارسي بازتاب مي‌دهد.){kind=small}
Twitter
Google
Yahoo
Delicious
بالاترین
دنباله
دكتر علي اسدي، براي نخستين بار تحقيقات اجتماعي و سنجش افكار را در سازمان راديو و تلويزيون ايران بنياد نهاد و پايه‌گذار طرح‌هايي چون اينده‌نگري درباره‌ي مسائل ايران و تأسيس پژوهشكده‌ي علوم ارتباطي و توسعه‌ي ايران شد. او، در سال‌هاي 1345 تا 1354، به مدت يك دهه، مدير «مركز سنجش افكار و تحقيقات اجتماعي» بود و در سال‌هاي 61-1357، مديريت پژوهشكده‌ي علوم ارتباطي و توسعه‌ي ايران را برعهده داشت. 
نسخه‌ی چاپی
ارسال اين مطلب به دوستان