ملافات با اَبر فن آوری
اگر عضو یکی از شبکه‌های زیر هستید می‌توانید این مطلب را به شبکه‌ی خود ارسال کنید:
[19 Aug 2023]
[ دانیل فراکلین]
و بــر اســاس ایــن ایــده شــکل گرفتــه کــه برخــورداری از دیـدی بلندمـدت میتوانـد مفیـد باشـد. تنظیـم کـردن چشـم انـداز بـر روی سـال ۲۰۵۰، دعوتـی اسـت بـرای شـناخت نیروهـای بنیادینـی کـه احتمـالا جهـان میـان امـروز و آن زمـان را شـکل خواهنـد داد. سـلف ایـن کتـاب یعنـی کتـاب «تغییـرات بـزرگ جهـان تـا ۲۰۵۰» کـه در سـال ۲۰۱۲ منتشـر شـد ،مــروری بــود بــر دامنــه وســیعی از روندهــا کــه از ســاختارهای جمعیتــی و مذهــب گرفتــه تــا اقتصــاد و فرهنــگ را در بــر میگرفــت. در اینجــا دامنــه تمرکـز را باریکتـر کردهایـم و تنهـا ف ـنآوری را مدنظـر قـرار دادهایـم، بـا ایـن حـال کتـاب ف ـنآوری در سـال ۲۰۵۰ هنـوز هـم دامنـه وسـیعی از موضوعـات را در بر میگیرد. چرا که فنآوری تقریبا بر همه چیز تاثیر میگذارد .
دانشـی قطعـی در مـورد اینکـه فن آوریهـا در سـال ۲۰۵۰ چگونـه خواهنـدبـود، بـه وضـوح غیرممکـن اسـت. درسـت همانطـور کـه سـی سـال پیـش هیچکــس نمیتوانســت جهــان امــروز بــا حضــور شــرکتهای اپــل، آمــازون ،فیـس بـوک و گـوگل را تصـور کنـد. بـا ایـن حـال ارائـه حـدس و گمانهایـی مبنــی بــر دانــش در مــورد آینــده جالــب اســت و ذهنهــا را بــاز میکنــد .بــرای ایــن کار، تخصــص و دانــش دانشــمندان، کارآفرینــان، دانشــگاهیان و نویســندگان دا ســتانهای علمــی تخیلــی و همچنیــن رو زنامهنــگاران مجلــه اکونومیسـت در ایـن کتـاب گـرد آمـده اسـت. نتیجـه کار یـک دامنـه غنـی از نگرشهـا در مـورد شـیوه تکامـل ف ـنآوری و اثـرات آن بـر مـا طـی دهههـای پیشرو است .
ابزارها و بسترها
کتــاب را بــا مســائل پایــهای آغــاز میکنیــم. شــش فصــل نخســت، در بخـش اول، بـه پرس ـشهای بنیادیـن در مـورد آینـده ف ـنآوری و عواملـی کـه آن را بـه پیـش میراننـد یـا محـدودش میکننـد میپردازنـد. کجـا بایـد بـه دنبــال نشــانههای آنچــه پیــشرو اســت بگردیــم؟ پیشــرفتهای علمــی بــه خصـوص فیزیـک و زیسـت شناسـی چـه امکانهایـی را فراهـم خواهنـد آورد و در چـه جاهایـی ف ـنآوری بـا مانـع مواجـه خواهـد ش ـد؟ سـ رمایهگذاران چگونـه میتواننـد فنآ وریهـای رو بـه ظهـور را شناسـایی کننـد و آنهـا ایـن روزهـا روی چـه بخشهایـی سـ رمایهگذاری میکننـد؟ آیـا تغییـرات پی ـشرو واقعـا همانقــدر ســریع و ناگهانــی خواهنــد بــود کــه اغلــب تصــور میشــود؟ یــا اینکـه در مقایسـه بـا انقـلاب ف ـنآوری قـرن گذشـته کمرمـق بـه نظـر خواهنـد آمد؟
برخـورداری از یـک جعبـه ابـزار بـرای شـروع پیشبینـی در مـورد آینـده ف ــنآوری میتوانــد مفیــد باشــد. تــام اســتندیج جعبــه ابــزاری را ارائــه داده اســت )فصــل ۱(. او اشــاره میکنــد کــه نشــانههای مربــوط بــه آینــده را میتــوان در الگوهــای گذشــته، در مــواردی کــه حــالا در مــرز دانــش روی میدهنــد و در آینــده بــه تصویــر کشــیده شــده را در داســتانهای علمــی تخیلـی یافـت. او سـپس ایـن ابزارهـا را بـرای چهـار حـوزه امیدبخـش بـه کار میگیــرد : واقعیــت مجــازی، خودروهــای بــدون راننــده، ســفرهای فضایــیخصوصــی و اصــلاح ژنتیکــی. ایــن مثالهــا نشــان میدهنــد کــه دوره پرحاصلـی بـرای ف ـنآوری پی ـشرو اسـت کـه یـادآور انقـلاب علمـی اواسـط قرن هفدهم است .
پیش ـرفتهای علمـی، تحقـق اکسـلاندرو را ممکـن س ـاختهاند. فرانکویلچـک در مــروری اســتادانه بــر وضعیــت فیزیــک بنیادیــن )بســیاری از خواننــدگان هنـگام مطالعـه ایـن فصـل آرزو میکننـد ک ـهای کاش ایـن موضـوع هنگامـی کـه در مدرسـه بودنـد بـه خوبـی شـرح داده شـده بـود( ادعـای قابـل توجهـی را مطرح میکند:
«امـروز معـادلات دقیـق و کاملـی در اختیـار داریـم کـه بـرای تشـکیل پایههــای فیزیــک هســتهای، علــم مــواد، شــیمی و همــه اشــکال مختلف مهندسی کفایت میکنند».
در نتیجـه، محاسـبات میتواننـد بـه طـور فزاین ـدهای در پیشـرفت ف ـنآوری جایگزیـن آزمـون و خطـا بشـوند و پیشـرفت س ـریعتر را ممکـن سـازند. ایـن پدیــده « فرصتهــای بســیاری بــرای بــه کاربــردن خلاقیتهایــی کــه در راســتای خدمــت بــه بشــر باشــند»را فراهــم م ــیآورد و « چشــماندازهای الهامبخشــی بــرای دســتیابی بــه ســطوح تـ ـازهای از ثــروت مــادی و غنــای معنـوی» را میگشـاید. بـا ایـن حـال مخاطـرات عمیـق و «فجایعـی » را هـم میتوانـد بـه همـراه داشـته باشـد کـه نگـران کنندهتریـن آنهـا جنـگ هسـته ای، فروپاشی زیستمحیطی و نبرد هوشهای مصنوعی هستند .
اگـر فیزیـک بـه کمـال رسـیده اسـت، زیسـت شناسـی در حـال فـوران هیجــان جوانــی اســت. رابــرت کارلســون پیشبینــی میکنــد کــه طــی دهههــای منتهــی بــه ســال ۲۰۵۰ مــا خواهیــم آموخــت کــه چگونــه همــه اجـزاء و سیس ـتمهای اساسـی حیـات را بـا یکدیگـر بیامیزیـم. بـرای س ـالهای پی ـشرو میتـوان انتظـار مـواردی ماننـد اتصـال ذهنهایمـان بـه اینترنـت و تعویـض اعضـای کهنـه بـدن بـا اعضـای نـو را داشـت. همـه اینها پرس ـشهایی اخلاقـی را بـه همـراه خواهنـد داشـت. در همیـن حـال همـه صنایـع )از صنایـع غذایـی گرفتـه تـا داروسـازی( بهوسـیله مهندسـی زیسـتی متحـول خواهنـدشـد چـرا کـه ایـن شـاخه از علـم بـه بسـتری بـرای «سـاخت تقریبـا هـر چـهدر طبیعت مشاهده میکنیم» و بسیاری موارد دیگر تبدیل خواهد شد .
پشـت تـوان ظرفیتهـای توانمنـد بیوتکنولـوژی، افزایـش «ابـر نمایـی» در به ـرهوری تعییـن توالـی دی انای قـرار دارد. یـک دهـه پیش مجله اکونومیسـت ایـن افزایـش کارایـی را «منحنـی کارلسـون» نامیـد کـه مقایس ـهای بـود بـا بهبــود مشــابه در م یکروچیپهــا کــه بــه عنــوان «قانــون مــور» شــناخته میشــود و نیــروی پیشبرنــده توســعه فــنآوری دیجیتــال بــوده اســت. امــا قانـون مـور در حـال از نفـس افتـادن اسـت. آیـا ایـن بدیـن معنـی اسـت کـه تقاضـای عظیـم بـرای تـوان پـردازش رایان ـهای کـه بـرای انجـام بسـیاری از امــور اعج ــابآوری کــه در ایــن کتــاب ذکــر ش ــدهاند مــورد نیــاز اســت در آینـده بـه مانـع محدودیـت فیزیکـی برخـورد خواهـد کـرد؟ پاسـخ کوتـاه، بنابر نظـر تیـم کـراس، احتمـالا منفـی اسـت. دیگـر فنآ وریهـا بـه کمـک خواهنـد شـتافت. بـدون ضرباهنـگ ثابـت قانـون مـور، پیشـرفت کمتـر ضابطهمنـد و کمتـر قابـل پیشبینـی خواهـد بـود، امـا ترکیبـی از تراش ـههای سـه بعـدی ، رایانههـای کوانتومـی و انجـام بیشـتر امـور پردازشـی در مراکـز دادههـا )کـه جایــی در رایانــش ابــری پنهــان ش ــدهاند( امــکان تــداوم انقــلاب رایانــهای را فراهم خواهند آورد .
بــر اســاس تجربــه دهههــای اخیــر، میتــوان گفــت کــه ایــن رونــد بــه صـورت یکـی از موجهـای ف ـنآوری ظهـور خواهـد کـرد. از دهـه ۱۹۵۰ تاکنـون شــش مــوج ف ــنآوری ایجــاد ش ــدهاند و بــه ســاحل رسـ ـیدهاند، از بــزرگ ر ایانههــا گرفتــه تــا ماشــینهای هوشــمند امــروزی و «اینترنــت چیزهــا». در هـر مـوج ،مجموع ـهای ش ـرکتها ظهـور میکننـد امـا تنهـا تعـداد اندکـی از آنهــا بــه ســلامت بــه ســاحل میرســند. هــر مــوج از مــوج پیشــین قویتــر اســت و نیــروی امــواج قبلــی او را تقویــت میکننــد. ســرمایهگذاران دره ســیلیکون همیــن حــالا نیــز بــر تازهتریــن )هفتمیــن( مــوج کــه هنــوز در مراحـل نخسـتین ش ـکلگیری اسـت سـوار ش ـدهاند؛ موجـی کـه ش ـرکتهای هـوش مصنوعـی را در خـود دارد. سـ رمایهگذاران جسـور در ابتدا س ـرمایهگذاری بــر روی هــوش مصنوعــی را از حــدود ســال ۲۰۱۰ آغــاز کردنــد و اکنــونمیلیاردهـا دلار بـه ش ـرکتهای توسـعه دهنـده نـرم افزارهـا و اپلیکیش ـنهایهـوش مصنوعـی سـرازیر میشـود. آن وینبلـد اشـاره میکنـد کـه « درحالیکـه مـوج هفتـم درحـال ش ـکلگیری اسـت چرخهـای سـریع و رقابتـی از نـوآوری نیز ایجاد شده است»، قدرت آن در دهههای پیشرو حس خواهد شد .
امـا اثـر هـوش مصنوعـی و دیگـر فنآ وریهـای تـازه چقـدر بـزرگ خواهـد بـود؟ اقتصاددانـی آمریکایـی، رابـرت گـوردون، در میـان آنهایـی اسـت کـه معتقدنـد کـه انقـلاب دیجیتـال، هرچنـد چشـمگیر، در مقایسـه بـا نوآوریهـای بــزرگ نیمــه دوم قــرن نوزدهــم، تــوان محــدودی بــرای ایجــاد تحــول دارد .نیـروی بـرق، خودروهـا، لولـه کشـی داخلـی و داروهـای مـدرن بـه یـک قـرن رشــد ســریع بهــرهوری انجامیدنــد؛ امــروز، بــه رغــم گســترش اینترنــت ، تلفنهــای همــراه هوشــمند، ا پلیکیشــنها و باتهــا، نــرخ رشــد بهــرهوری و دســتمزدها بــه طــور ناامیــد کننــدهای کنــد بــوده اســت. فــنآوری اگــر دســتاوردی دارد آن افرایــش نابرابــری و تشــدید درماندگــی اســت. هرچنــد ، همانطـور کـه رایـان ایونـت شـرح میدهـد، شـواهدی قـوی بـرای خوشـبینی بیشــتر نســبت بــه دهههــای پیــشرو وجــود دارد. یادگیــری شــیوههای بهرهگیــری کامــل از فنآ وریهــای تــازه زمانبــر اســت؛ بــرای الکتریســیته و بــرق نیــز همینطــور بــود )در واقــع، الگــوی بهــرهوری نیــروی کار در عصــر ف ـنآوری بـه شـدت شـبیه الگویـی اسـت کـه در عصـر برقرسـانی مشـاهده شــد(. همچــون نمونههــای قبلــی رشــدهای اقتصــادی ناشــی از فــنآوری ، پیشــرفتهای فــردا نیــز بــه شــکلهای تـ ـازهای ظهــور خواهنــد کــرد کــه اکنـون بـه سـختی قابـل تصورنـد. منظـور ایـن نیسـت کـه همـگام شـدن بـا تغییـرات سـریع پی ـشرو آسـان خواهـد بـود. درسـت برعکـس، بسـیار مشـکل و مخـرب خواهـد بـود موضوعـی کـه فصلهـای بعـدی ایـن کتـاب بـا عمـق بیشتری به آن پرداختهاند .
انقلابهای صنعتی
اگرچـه ابتـدا در بخـش دوم بـه تحولاتـی مینگریـم کـه ف ـنآوری بـرای
چندیـن صنعـت حیاتـی بـه بـار خواهـد آورد. هیچکـدام از ایـن صنایـع بـهانــدازه کشــاورزی اهمیــت ندارنــد. چگونــه غــذای سـ ـیارهای بــا ده میلیــاردجمعیــت در ســال ۲۰۵۰ را تامیــن خواهــد شــد؟ جفــری کــر، در پاســخی آرامــش بخــش، پیشبینــی میکنــد کــه مصــرف کننــدگان، شــیوههای مختلـف تولیـد مـواد خوراکـی کـه در آین ـدهای نـه چنـدان دور ظهـور میکننـد را خواهنــد پذیرفــت. چنیــن شــیوههایی شــامل دســتکاری ژنتیکــی بســیار دقیـق گیاهـان در راسـتای مـواردی همچـون افزایـش فوتوسـنتز بـرای رشـد ســریعتر گیاهــان و بهبــود قابــل توجــه میــزان تولیــد خواهــد بــود. مراکــز پـرورش ماهـی در شـهرها باعـث خواهـد شـد کـه اقیانـوس بـه داخـل خـاک بیایـد و ماهـی بـه منبـع اصلـی پروتئیـن حیوانـی تبدیـل شـود. مگـر اینکـه تولیـد انبـوه محصـولات حیوانـی تولیـد اسـتیک، شـیر و تخـم مـرغ غیرجانوری در منوهــا ظاهــر خواهنــد شــد کــه از ســلولهای حیوانــی و بــدون حضــور حیوانات واقعی تولید شدهاند از میزان تولید گوشت ماهی سبقت بگیرد .
اگـر دلیلـی بـرای گرسـنه مانـدن وجـود نـدارد امـا دلایـل بسـیاری بـرای ســالمتر بــودن وجــود دارنــد. خدمــات درمانــی تــا کنــون در پذیــرش فنآ وریهـای تـازه نسـبتا آهسـته بودهانـد. امـا ایـن سـرعت پذیـرش در حـال افزایـش اسـت. بسـیاری از حوزههـای ف ـنآوری در ایـن میـان اثرگـذار خواهنـد بــود، ماننــد هــوش مصنوعــی، کلاند ادههــا و شــیوههای ارزان تعییــن توالــی ژنتیکـی. خدمـات درمانـی بسـیار متفـاوت خواهـد بـود. اپلیکیش ـنهای تـازه و ابزارهـای پیچیدهتـر از همیشـه هـوش مصنوعـی انجـام بسـیاری از امـوری کـه پیشتــر توســط پزشــکان انجــام میشــد را بــر عهــده خواهنــد گرفــت:
«د رمانهـای هدفمنـد»، کـه مولکولهـا یـا س ـلولهای وی ـژهای را هـدف قـرار میدهنـد بـر صنعـت داروسـازی تسـلط خواهنـد یافـت و صنایـع زیردسـتی کامــلا تــازه ای، بــرای مثــال حــول محــور داروهــای احیاءکننــده و انباشــت د ادههــا، ظهــور خواهنــد کــرد. امــا آنطــور کــه جیانریکــو فاروجــا شــرح میدهــد، نتیجــه همــه اینهــا نســبتا آشــنا خواهــد بــود: در حالیکــه بــه بیمـاران بـه شـکل مشـتری نـگاه خواهـد شـد، خدمـات درمانـی بیشـتر بـه دیگر صنایع شباهت خواهند یافت .
صنایـع بخـش انـرژی بایـد )بـه خاطـر سـیاره زمیـن هـم کـه شـده( درآینـده شـباهت کمتـری بـا وضعیـت امـروز داشـته باشـند و از وابسـتگی بـهس ـوختهایی کـه بـه تغییـرات آب و هوایـی شـدت میبخشـند فاصلـه بگیرنـد .آنــا شــوکت انتظــار دارد کــه طــی دهههــای آینــده، گــذار از ســوختهای فسـیلی شـدت بگیـرد و رشـد قابـل توجهـی در منابـع تجدیدپذیـر انـرژی، بـه خصـوص انـرژی خورشـیدی و بـادی کـه هزینـه آنهـا رو بـه کاهـش اسـت ،مشــاهده شــود . پیشــرفتهای بــزرگ بــه فــنآوری باتریهــا نیــز کمــک خواهــد کــرد: منابــع ذخیــره انــرژی توزیــع شــده در شــبکه برقرســانی، در خانههــا و کســب و کارهــا، گســترش خواهنــد یافــت. جهــان همــواره نگــران کمبــود انــرژی بــوده اســت. امــا بــا رشــد انرژیهــای تجدیدپذیــر، و بــا فنآ وریهای«شکســت» کــه دسترســی بــه ذخایــر نفــت و گاز بیشــتری را فراهم میآورد، دورنمای انرژی با فراوانی همراه خواهد بود .
مـواد تـازه باعـث خواهنـد شـد کـه کارایـی انـرژی در بخـش تولیـد بـه شـدت افزایـش یابـد. آنطـور کـه پـل مارکیلـی اشـاره میکنـد، ش ـیوهای کـه خـودروی بـی ام دبلیـو آی۳ بوسـیله الیـاف کربنی«بافتـه» میشـود، تصویـری از آینـده ارائـه میدهـد: تولیـد خـودروی آی۳ پنجـاه درصـد انـرژی کمتـر و هفتـاد درصـد آب کمتـری را در مقایسـه بـا فرآیندهـا و مـواد سـنتی تولیـد اسـتفاده میکنـد. ایـن در واقـع بخشـی از انقـلاب در مـواد اسـت کـه فراتـر از الیـاف کربنـی امکانـات دیگـری را نیـز در بـر میگیـرد؛ امکاناتـی ماننـد مـواد «هوشـمند» کـه قادرنـد شـکل خـود را بـه یـاد بیاوردنـد و خودشـان را سـرهم کننـد، و دس ـتکاری مـواد در سـطح مولکولـی بـرای ایجـاد تغییـرات دلخـواه در مـواد و بـرای تغییـر در شـیوه واکنـش مـواد نسـبت به نـور، الکتریسـیته، آب و گرمـا. مـواد تـازه هوشـمند همچنیـن بـه گسـترش «تولیـد افزایشـی» کـه به چـاپ سـه بعـدی شـهرت یافتـه خواهـد انجامیـد. در حالیکـه مـواد و فرآیندها بــه بخــش اساســی مزیــت رقابتــی شــرکتها تبدیــل شــده، بســیاری از تولیدکنندگانــی کــه از اقتصادهــای توســعهیافته راهــی کشــورهای دیگــر شدهاند به خانه باز خواهند گشت تا به مشتریها نزدیکتر باشند .
مـواد جدیـد همچنیـن میتواننـد کاربردهـای نظامـی داشـته باشـند بـرایمثــال زره پوشهــای ســبکتر و انعطافپذیرتــری را در اختیــار ســربازان قــراردهنــد .همچنیــن فنآ وریهــای دیگــر شــامل ســلاح لیــزری و رباتهــاینظامـی در راه خواهنـد بـود. آمریـکا هنـوز هـم در سـاخت ادوات نظامی پیشـرو اســت، امــا رقبــای بالقــوه در حــال نزدیکتــر شــدن هســتند. آنطــور کــه بنجامیـن سـاترلند روایـت میکنـد، انحصـار غـرب در جنـگ افزارهـای دقیـق میتوانـد خیلـی زود از بیـن بـرود. یکـی از امیدهـای غـرب بـرای حفـظ برتـری نظامــی بــه خاصیتــی فرهنگــی مربــوط میشــود: اینکــه آزادی اندیشــه ،سـربازان را قـادر سـازد کـه از هوشـمندی فراهـم آمـده توسـط دس ـتگاههای هوشـمند، همچـون نمایشـگرهای واقعیـت افـزوده، بـه طـور موثرتـری بهـره ببرند .
گسـترش همهجانبـه چنیـن فنآ وریهایـی ،طبـق پیشبینـی لئـو میرانـی ،بـه تغییـر رفتـار انسـان حتـی بیشـتر از تغییـرات ناشـی از گسـترش تلفنهـای همـراه هوشـمند و اینترنـت خواهـد انجامیـد. او جهـان سـال ۲۰۵۰ را جایـی توصیـف میکنـد کـه عینکهـای واقعیـت مجـازی در آن جایگزیـن تلفنهـای همــراه هوشــمند شــدهاند و مکالمــه بــا افــرادی کــه بــه زبانهــای دیگــر سـخن میگوینـد بـه طـور همزمـان ترجمـه میشـود و شـما هرگـز نـام افـراد را فرامــوش نخواهیــد کــرد، چــرا کــه هرچــه دربــاره آنهــا میدانیــد هنــگام صحبــت بــا آنهــا برایتــان ظاهــر خواهــد شــد. او انتظــار دارد کــه فــنآوری بیشـتر از همیشـه بـه بدنهـای مـا نزدیـک شـود و حتـی وارد آن شـود. در ایـن صـورت، ن گرانیهـا در مـورد میـزان دادههایـی کـه دربـاره مـا جم ـعآوری میشـود و اینکـه چـه ش ـرکتهایی چنیـن اطلاعاتـی را جمـع آوری خواهنـد کرد، شدت خواهد گرفت .
جامعه قریب الوقوع
تاکنـون بایـد مشـخص شـده باشـد کـه پیامدهـای اجتماعـی فن آوریهـای پی ـشرو بسـیار عظیـم خواهنـد بـود. تمرکـز نویسـندگان بخـش سـوم کتـاب بـر ایـن موضـوع اسـت. ایـن بخـش بـا نگاهـی شـفاف بـه هـوش مصنوعـی آغـاز میشـود؛ ح ـوزهای کـه در مـورد آن افـرادی ماننـد اسـتیون هاوکینـگ و اکنـون ماسـک هشـدارهای تیـره و تـاری را ترسـیم کردهانـد آغـاز میشـود .آیــا ماشــینهای ابرهوشــمند میتواننــد بــه تهدیــدی بــرای موجودیــت نــژادبشــر تبدیــل شــوند؟ لوچیانــو فلوریــدی اســتدلال میکنــد کــه مشــکل نــه ماشــینها، بلکــه ا نســانهایی خواهنــد بــود کــه محیــط فعالیــت را بــرای ماشینها ایجاد میکنند .
بـه رغـم ایـن مشـکلات، هنـوز قلمـروی وسـیعی بـرای پیشـرفت وجـود دارد. کنـث کوکیـر شـرح میدهـد در جهانـی کـه د ادههـا نیـروی پیـش برنـده آن هسـتند، امـوری کـه انجـام آنهـا اکنـون سـخت اسـت آس ـانتر خواهنـد شــد، چیزهــای گــران ار زانتــر و چیزهــای کمیــاب فرا وانتــر خواهنــد شــد .پزشــکان از سـ ـامانههای مربــوط بــه کلان د ادههــا بــرای تصمیمگیــری بهتــر بهـره میبرنـد، آمـوزگاران از د ادههـا بـرای طراحـی سـرعت آمـوزش مخصـوص بـه هـر دانـش آمـوز اسـتفاده میکننـد، وکلا قـادر خواهنـد بـود کـه شـواهد و سـوابق مرتبـط را بـا سـرعت بیشـتر و هزینـه کمتـر بیابنـد. ایـن مشـاغل و دیگــر پیشــهها توســط فــنآوری جــارو نخواهنــد شــد مــا حتــی شــاید بــه پزشـکان، آمـوزگاران و وکلای بیشـتری نیـاز داشـته باشـیم و نـه کمتـر امـا آنها باید شیوه انجام امور را تغییر دهند و مهارتهای تازهای را بیاموزند .
اگـر بپذیریـم کـه پویایـی دیجیتالی پی ـشرو به معنـی تحـول در اقتصادهای توسـعه یافتـه اسـت، امـا ایـن تنهـا ش ـیوهای نیسـت کـه ف ـنآوری میتوانـد بهوســیله آن تحولاتــی اساســی را بــه بــار بیــاورد. گســترش فــنآوری در کشــورهای فقیرتــر و رســاندن آن بــه ســطح فعلــی فــنآوری در کشــورهای ثروتمنــد، بــه همیــن انــدازه، اگــر نــه بیشــتر، اهمیــت دارد. ملینــدا گیتــس جهانـی را بـه تصـور میکشـد کـه در آن هـر زن یـک تلفـن همـراه هوشـمند دارد کـه تاثیـر آن بـر بخشهایـی از سـلامت گرفتـه تـا کشـاورزی و بانکـداری عظیـم خواهـد بـود. تحقـق چنیـن تصویـری تـا سـال ۲۰۵۰ بـه طـور حتـم امکانپذیر است .
ایــن یکــی از شــیوههایی اســت کــه نشــان میدهــد کــه فــنآوری چگونـه میتوانـد از نابرابـری بکاهـد. آدریـن وولدریـج ش ـیوههای دیگـری را ارائــه میدهــد و شــرح میدهــد کــه هــر چنــد مســئولیت بخــشبیشـتر افزایـش نابرابـری طـی س ـالهای اخیـر بـر عهـده ف ـنآوری اسـتامـا تکنولـوژی میتوانـد در آینـده بـه معکـوس سـاختن ایـن رونـد کمـککنــد. بــرای مثــال، میتوانــد در شناســایی و انتخابــات جوانــان مســتعد بـدون توجـه بـه پایـگاه اجتماعـی آنهـا کمـک کـرده و بـه آنهایـی کـه از برخــی امکانــات بی بهرهانــد فرصــت درخشــش بدهــد. فــنآوری، از آمـوزش گرفتـه تـا سـلامت، از مبـارزه بـا فسـاد گرفتـه تـا افزایـش امنیـت در محلههـای فقیرنشـین، ابـزاری قدرتمنـد را در اختیـار سیاس ـتگذاران قرار میدهد .
مشــاهده تحــولات پیــش رو، ن گرانیهایــی را دربــاره اثــرات آنهــا بــر کار و اشــتغال ایجــاد میکنــد. آیــا ماشــینها صنایــع را از نیــروی انســانی خالــی میکننـد و یـا ش ـغلهای بیشـتری ایجـاد خواهنـد کـرد؟ و آیـا ایجـاد مشـاغل جدیـد آنقـدر سـریع خواهـد بـود کـه بتوانـد جلـوی ایجـاد مشـکلات شـدید بـرای آنهایـی کـه کارشـان را از دسـت دادهانـد را بگی ـرد؟ لینـدا گرتـون بـه پرســشهایی میپــردازد کــه کســب و کارهــا و سیاســتگذاران بایــد هنــگام مواجهــه بــا آینــده نامعلــوم کار و اشــتغال بپرســند، و نتیجــه میگیــرد کــه سـا زمانهایی موفـق خواهنـد بـود کـه در درون خـود تطبیقپذیـر باشـند، ایـن بـه معنـی خلاقیـت در طراحـی نردبـان شـغلی، تخیـل در تقویـت اسـتعدادها ،انعطـاف پذیـری در تربیـت و آمـوزش و رویکـردی تـازه در همـکاری با ماش ـینها اسـت: «چـه دسـتاوردهایی از همـکاری میـان نیـروی کار انسـانی و همـکاران رباتیک آنها تحقق خواهند یافت؟»
بــه یــاد میآوریــد کــه تخیــل )بــه شــکل دا ســتانهای علمــی تخیلــی( بخشـی از جعبـه ابـزار تـام اسـتندیج بـرای نگریسـتن بـه آینـده ف ـنآوری بـود .بــه همیــن خاطــر بخشــی از صفحــات ایــن کتــاب را بــه «آینــده تصویــر شـده »اختصاص دادیـم و از دو نویسـنده داس ـتانهای علمـی تخیلـی دعـوت کردیـم داس ـتانهایی را بنویسـند کـه در سـال ۲۰۵۰ روی میدهنـد. السـتر رینالـدز و نانسـی کـرس بـه بهتریـن شـکل درخواسـت مـا را اجابـت کردنـد و بـه فنآ وریهـای محتمـل در آینـده و مسـائل اخلاقـی مرتبـط بـا آنهـا حیـات بخشیدند. د استانهای آنها به طور جالب توجهی واقعی جلوه میکنند .
بزرگی خطرناک
سـه ریسـمان در کتـاب ابَـَر ف ـنآوری حضـور دارنـد کـه از آغـاز تـا انتهـایآن بــه شــکل جالــب توجهــی در هــم تنیــده شــدهاند. نخســتین ریســمان ،ویژگ ـیای اسـت کـه در عنـوان کتـاب «ابَـَر ف ـنآوری» نیـز مشـهود اسـت و حســی از بزرگــی را ایجــاد میکنــد . پیشــرفتهای احتمالــی ترســیم شــده بـرای ف ـنآوری در سـال ۲۰۵۰، عظیـم هسـتند. بـه سـختی میتـوان نسـبت بـه ایـن پیش ـرفتهای غیرعـادی کـه در دسـترس خواهنـد بـود هیجـان زده نشــد. ایــن دورنمــای جــذاب جهانــی اســت کــه در آن خدمــات ســریعتر ،ار زانتـر و بهتـر ارائـه میشـوند؛ جایـی کـه گسـتردگی دسترسـی بـه خدمـات از نابرابــری میکاهــد؛ جایــی کــه غــذا بــه وفــور یافــت میشــود، انــرژی پاکیزهتـر و حمـل و نقـل ایمنتـر اسـت؛ جایـی کـه افـراد س ـالمتر هسـتند و فرصتهای بیشتری پیش روی آنها قرار دارد .
بـا ایـن حـال ، همانطـور کـه الیـور مورتـون در یادداشـت تفکربرانگیـزش در فصـل نهایـی اشـاره میکنـد، بسـیاری از ایـن روندهـا ممکـن اسـت مسـیر اشــتباهی را طــی کننــد و مشــکلاتی جــدی را پدیــد آورنــد. پیامدهــای ناخواسـته، اختـلالات خطرنـاک و سوءاسـتفاده از ف ـنآوری در راه خواهنـد بـود .آگاهـی نسـبت بـه خطـرات پی ـشرو دومیـن ریسـمانی اسـت کـه فصلهـای کتــاب را بــه هــم پیونــد داده اســت: «ابَـَـر ف ــنآوری» میتوانــد بــه «ضــرر فــنآوری» تبدیــل شــود. فرانکــو یلچــک نســبت بــه نا کامیهــای احتمالــی هشــدار میدهــد، دیگــران نیــز اخطــار میدهــد کــه سیاســتگذاران بــرای همـگام شـدن بـا مسـائلی کـه پیشـرفت ف ـنآوری بـه همـراه خواهـد آورد کار سـختی در پیـش خواهنـد داشـت، صنایـع مختلـف یکـی پـس از دیگـری زیـر و رو خواهنـد شـد بـا همـه پیامدهایـی کـه ایـن زیـر و رو شـدن بـرای مشـاغل و زندگـی آنهایـی کـه در ایـن صنایـع مشـغول بـه کارنـد بـه همـراه خواهنـد داشت .
لوچیانــو فلوریــدی ســرعت تغییــرات را اینگونــه بــه زیبایــی بــه تصویــر میکشد :
«هـزار سـال طـول کشـید تـا تاثیـر انقـاب کشـاورزی بـه طـور کامـل
بـر جامعـه پدیـدار شـود، بـرای انقـاب صنعتـی ایـن زمـان چنـد قرن بـود امـا بـرای انقـاب دیجیتالـی تنهـا چنـد دهـه زمـان بـرد. پـس جــای تعجبــی نیســت کــه گیــج شــدهایم و تعادلمــان بــه هــم خورده است».
آکســلاندرو همانقــدر کــه هیجــان انگیــز اســت، دشــوار هــم هســت .ریســمان ســومی هــم وجــود دارد کــه در طــول کتــاب بــا ایــده بزرگــی و خطـرات در هـم تنیـده اسـت: ایـن بـاور کـه آنچـه پی ـشرو اسـت اجتنـاب ناپذیــر اســت. اثــر فــنآوری تنهــا تــا حــدی تحــت تاثیــر نوآوریهــای دانشـمندان، شـیفتگان ف ـنآوری و کارآفرینـان قـرار داد. جهـان ف ـنآوری تـا سـال ۲۰۵۰ همچنیـن توسـط تصمیمـات دولتهـا، اسـتر اتژیهای ش ـرکتها و ا نتخابهــای افــراد شــکل خواهــد گرفــت. بــه حــد اعــلاء رســاندن ابــر فنآوری به همه ما بستگی دارد .
مطلب‌های دیگر از همین نویسنده در سایت آینده‌نگری:
Twitter
Google
Yahoo
Delicious
بالاترین
دنباله
نسخه‌ی چاپی
ارسال اين مطلب به دوستان