امریکای دوران ترامپ و موج سوم الوین تافلر
اگر عضو یکی از شبکه‌های زیر هستید می‌توانید این مطلب را به شبکه‌ی خود ارسال کنید:
[21 May 2020]
[ بهروز بهزادی (روزنامه نگار)]
یک ربع قرن پیش که کتاب موج سوم الوین تافلر در امریکا منتشر شد، غوغایی در آن جامعه بر پا کرد. تافلر از یک سو بشارت ظهور یک موج جدید تمدنی داده بود و از سوی دیگر پایان دورانی را که با انقلاب صنعتی آغاز شده بود، پیش بینی کرده بود. جالب اینکه او موج جدید تمدن را فرا صنعتی نام داد و آن را ناشی از کامپیوتر و هوش مصنوعی و ارتباطات پیشرفته دانست و ویژگی هایی را برای آن برشمرد. این ویژگی ها همانی است که غول های ماکروسافت و گوگل و اپل و صدها شرکت مشابه که روبات ها و دستگاه هایی تولید می کنند که در رشته های مختلف علمی نظیر پزشکی فعالیت دارند، نام دارند و البته او گفته بود که صنعت سنتی زمینگیر می شود و امروز در امریکا چنین شده است و کارگران کم سوادی که بیکار شده اند به ترامپ رای داده اند که شعار بازگشت دورانی را داده بود که زوالش به قول تافلر از سال ها پیش آغاز شده است. اینک شرکت های بزرگ در امریکا تراشه هایی می سازند که هریک از آنها با توجه به وزن بسیار کم و حجم اندکی که دارند هزاران برابر ماشین های بزرگ صنعتی پول و ثروت ایجاد می کنند و این همانی است که رییس جمهور جدید امریکا نمی داند یا اینکه می دانست ولی برای افزایش آرای خود در انتخابات بر آن چشم بسته بود.
الوین تافلر که هنوز نخستین سالمرگش فرانرسیده است و در بحبوحه انتخابات ریاست جمهوری امریکا درگذشت، در جوانی زمانی تحصیلات دانشگاهی خود را آغاز کرد که جنگ جهانی دوم تازه به پایان رسیده بود و جامعه امریکا به سرعت به سوی تولید انبوه محصولات صنعتی گام بر می داشت. دوره ای که آنچه دونالد ترامپ از آن به عنوان رویای امریکایی در تبلیغات ریاست جمهوری نام می برد، تازه آغاز شده بود: در همین دوره بود که صنعت، گل سر سبد اقتصاد نام گرفته بود. بررسی های تافلر از همین زمان آغاز شد و او پس از نوشتن مقالات متعدد در مجلات معروف و صاحبنام امریکایی و سپس کار عملی و انتشار چند کتاب درباره آینده، طی سه دهه آماده نوشتن اثر معروف و جاودانه خود، موج سوم شد.
کتاب های جنگ تمدن های ساموئل هانتینگتون، پایان تاریخ فرانسیس فوکویاما و موج سوم الوین تافلر از جمله کتاب هایی هستند که پیش بینی آینده ای را کرده اند که امریکا در آن نقش زیاد دارد.
در این میان آنچه بیش از دو کتاب دیگر در امریکای دوران ترامپ با توجه روبه رو شده است، کتاب موج سوم الوین تافلر است که گفته می شود پیروزی ترامپ ناشی از آرای کارگران سفیدپوست صنعتی آن کشور بوده که بنابر پیش بینی تافلر بیکار شدن آنها گزیرناپذیر بوده است.
اینک که ترامپ در یک تور شبیه دوران انتخابات خود به دیدار این گروه ها رفته است، بد نیست نگاهی به پیش بینی تافلر و پیامدهای آن بیندازیم.
موج سوم البته انگیزه دیگری هم داشت و آن انتشار کتاب پایان جهان اثر فوکویاما بود که تافلر با توجه به مطالعات عمیق خود در دوران شکوفایی صنعت در بعد اقتصادی و جنگ سرد در بعد سیاسی تصمیم گرفت به آن پاسخ بگوید.
تافلر که کتاب موج سوم را یک سال بعد از پایان جهان فوکویاما منتشر کرد، در آن سه فرآیند تحولی را به صورت سه موج مطرح کرد: موج اول تحول جهان، از نظر تافلر کشاورزی بود که بعد از دوره شکار در تمدن بشر آغاز شد و ۱۰ هزار سال حاکم بود. بعد از آن موج دوم شروع شد که در نیمه دوم قرن ۲۰ به بن بست رسید و نشانه های موج تمدنی جدید (موج سوم) شروع شد. تمدن صنعتی ۳۰۰ سال حاکم بود. بعد، موج سوم با شتاب شروع شد که تمدن فراصنعتی است و از مظاهر عمده آن می توان به کامپیوتر و هوش مصنوعی اشاره کرد. تافلر معتقد است که چون هر موج تمدنی منافع خود را داشته است و دارد و گروه هایی هستند که منافع آنها در گروی حفظ وضع موجود است، وقتی این دو موج با هم برخورد می کنند تعارض ها و جنگ های بسیاری شکل می گیرد و چون برخورد منافع است، هر چقدر جلوتر می رویم این جنگ ها، شورش ها و ناآرامی ها بیشتر و شدیدتر می شود و ماهیت آن تغییر می کند. در اینجا به عنوان مثال در تعریف آنچه تافلر می گوید، من می توانم به حملات تروریستی القاعده به برج های دوقلو در امریکا و حملات ناتو با فرماندهی امریکا و انگلیس به افغانستان و عراق و سپس بهار عربی و ظهور داعش در عراق و سوریه و جنگ یمن اشاره کنم. تافلر معتقد است در موج اول هرکسی که زور داشت قدرت هم داشت و در موج دوم هرکسی صاحب ثروت بود صاحب قدرت هم بود ولی موج تمدنی سوم دو تغییر ایجاد کرده است اولی جابه جایی کانون های قدرت به صورت جغرافیایی و دومی تغییر مفهوم قدرت.
به عبارتی روزبه روز اهمیت دانایی بیشتر و پول و زور به دانایی وابسته می شود و بدون استفاده از تکنولوژی پیشرفته و دانایی های روز در حوزه نظامی و اقتصادی موفق نمی شویم.در واقع موج سوم با ازهم گسستن خانواده ها، متزلزل ساختن اقتصاد، فلج کردن سیستم های سیاسی و درهم شکستن ارزش ها بر همه ما اثر خواهد گذاشت. این موج روابط کهنه قدرت، مزایا و حقوق ویژه نخبگان را گرفتار خطر می کند و در عین حال زمینه هایی را برای جنگ قدرت فردا فراهم می آورد. بسیاری از وجوه این تمدن درحال تکوین با تمدن صنعتی در تعارض است. این تمدن درعین حال که به مقدار زیاد فنی است، غیرصنعتی نیز هست. گفتنی است بر اساس آنچه از تعریف تافلر در می یابیم موج های اول، دوم و سوم هنوز در برخی ممالک همزمان وجود دارند و این امر موضوع را بسیار پیچیده و حتی خطرناک می کند.برای مطالعه بیشتر در زمینه ای که به آن اشاره ای کوتاه کردم به علاقه مندان توصیه می کنم کتاب موج سوم الوین تافلر را بخوانند و اگر سال ها پیش خوانده اند یک بار دیگر بخوانند. این کتاب بلافاصله بعد از انتشار در امریکا، در ایران توسط سرکار خانم دکتر شهیندخت خوارزمی، جامعه شناس بلندپایه کشورمان به فارسی شیوا و رسا ترجمه شد.
مطلب‌های دیگر از همین نویسنده در سایت آینده‌نگری:
Twitter
Google
Yahoo
Delicious
بالاترین
دنباله
نسخه‌ی چاپی
ارسال اين مطلب به دوستان