بحران انقلاب صنعتی سوم، امیدی برای بقای نوع بشر
اگر عضو یکی از شبکه‌های زیر هستید می‌توانید این مطلب را به شبکه‌ی خود ارسال کنید:
[04 Feb 2013]
[ جرمی ریفکین]
با بحران اقتصادی، گرمایش زمین و پیامدهای سوخت‌های فسیلی، تمدن ما به پایان یک دوره رسیده است. علاوه براین نوع بشر نیز با تهدیدهای جدی روبرواست. جرمی ریفکین، اقتصاددان آمریکایی و مشاور کمیسیون اروپایی به تازگی کتابی با عنوان «انقلاب صنعتی سوم» منتشر کرده است. به باور او تنها انرژیهای تجدیدپذیر در ترکیب با شبکه اینترنت می‌تواند ما را از این بحران نجات دهند و خوشبختی آینده فرزندانمان را تضمین کنند.
یورونیوز: سلام آقای ریفکین، شما گفته اید که اطمینانی نیست که نوع بشر بتواند در این سیاره به حیات خود ادامه دهد. از بحران اقتصادی زیاد شنیده‌ایم. اما به باور شما ما با تهدید انقراض نوع بشر روبرو هستیم. آیا چنین دیدگاهی کمی بدبینانه نیست؟
جرمی ریفکین: همانطور که می‌دانید، ۵/۹۹ درصد تمامی گونه ها در این سیاره آمده و رفته‌اند. خردمندانه نیست که باور کنیم ما بطور ابدی در این سیاره زندگی خواهیم کرد و فکر می‌کنم هم اکنون لحظه بحرانی فرا رسیده است. دویست سالی است که بهای انقلاب صنعتی را می‌پردازیم که بر پایه سوخت‌های فسیلی بنا شده است. بیش از اندازه دی اکسید کربن، متان و اکسید نیتروژن در جو زمین منتشر کرده‌ایم و نمی‌توانیم به اندازه کافی از آسیبی که گرمای خورشید به زمین می‌زند جلوگیری کنیم و در نتیجه شاهد تغییر بنیادی در ترکیبات شیمیایی زمین هستیم. همانطور که همسرم می‌گوید، ما به عظمت و اهمیت این لحظه برای نوع بشر پی نبرده‌ایم. این، بحران نوع بشر است. آیا می‌توانیم راهی برای آن بیابیم؟ آیا می‌توانیم تغییرات زیست محیطی ایجاد کنیم؟ آیا می‌توانیم اقتصادی پایدار‌تر خلق کنیم و آن را با سرعت زمان پیش ببریم. بطوری که بتوانیم وضعیت را در کمتر از ۲۵ سال آینده تغییر دهیم. این بخش بزرگی از اگرهای ماست.
یورونیوز: بنابراین نتیجه گیری شما ما را به یک انقلاب صنعتی سوم سوق می‌دهد که به باور شما مبتنی بر پنج ایده بنیادی یا به تعبیر شما پنج رکن اصلی است. این‌ها کدامند؟
جرمی ریفکین: اتحادیه اروپا به پنج رکن انقلاب صنعتی سوم متعهد است. من این بخت را داشتم که طرحم را با اتحادیه اروپا پیش ببرم. طرح رسمی که به تایید پارلمان اروپا رسیده و هم اکنون در کمیسیون اروپا در حال بررسی است. براساس رکن نخست این طرح، اتحادیه اروپا تا سال ۲۰۲۰ متعهد به تامین ۲۰ درصد انرژیهای خود از طریق نوع تجدیدپذیر آن است. هر کشوری باید به این مهلت تعیین شده پایبند باشد. رکن دوم، چگونه انرژی‌هایی منتشر شده در هر جایی مثلا در ساختمانمان را جمع کنیم؟ بیش از ۱۹۱ میلیون ساختمان در کل اتحادیه اروپا داریم که شامل خانه، اداره، کارخانه و غیره می‌شود. در رکن دوم، هدف این است که هر ساختمانی در اتحادیه اروپا سهمی در تولید انرژیهای پاک مورد نیاز این سیاره داشته باشد. شما می‌توانید انرژی خورشیدی را بر روی بام و انرژی بادی را از طریق دیوارها دریافت کنید. همینطور گرمای درون زمین را می‌توان در زیر ساختمان‌ها دریافت کرد و حتی زباله‌های آشپزخانه‌تان می‌توانند به انرژی تبدیل شوند. رکن دوم گام بلندی است. چرا که موجب ایجاد میلیون‌ها شغل و هزاران شرکت کوچک و متوسط در این حوزه خواهد شد. برای اینکه باید ساختمانهای اروپا را طی ۴۰ سال آینده به نیروگاه‌های کوچک این سیاره تبدیل کنیم. رکن سوم، باید انرژی را ذخیره کرد چون خورشید همیشه نمی‌تابد و شب‌ها، گاهی اوقات باد می‌وزد، حال آنکه در طول روز نیاز به انرژی دارید. این دو، انرژیهای تناوبی هستند. بنابراین ما باید از تمامی فناوری های ذخیره انرژی استفاده کنیم. اما بیشتر آنها بر هیدروژن متمرکزند. اگر خورشید بام ساختمانتان را گرم کند شما اندکی انرژی تولید کرده‌اید. اگر بخشی از آن را نیاز نداشته باشید می‌توانید مازاد انرژی را به آب منتقل کنید. نتیجه اینکه هیدروژن حاصله از آب را به مخزن منتقل می‌کنید و وقتی که خورشید بر بامتان نمی‌تابد می‌توانید آن را به الکتریسیته تبدیل کنید.
یورونیوز: آیا این فناوری‌های موجودند؟
جرمی ریفکین: همه فناوری‌ها موجودند و تنها باید آنها را در این زنجیره قرار داد. رکن چهارم این است که انقلاب اینترنتی با انقلاب انرژی همراه می‌شود تا زنجیره عصبی برای این زیرساخت‌ها ایجاد کند. وقتی میلیون‌ها ساختمان در اروپا انرژی پاکشان را تولید و به شکل هیدروژن ذخیره می‌کنند، مثل وقتی که تولیدات رسانه‌ای را بصورت دیجیتال ذخیره می‌کنیم و وقتی که به بخشی از الکتریسیته نیاز نداریم، نرم افزار طراحی شده، می‌تواند الکتریسیته را از طریق شبکه هوشمند دراینترنت به شما بفروشد. مثلا از ایرلند به اروپای شرقی. درست مثل اینکه اطلاعات را ایجاد می‌کنیم و بطور دیجیتالی ذخیره و آنها را بصورت آن لاین به اشتراک می‌گذاریم. رکن آخر، حمل و نقل است؛ خودروهای الکتریکی امسال تولید خواهند شد و خودروهای با سوخت سلولی نیر در سال ۲۰۱۵. به این ترتیب شما قادرخواهید بود انرژی پاک یا هیدروژن مورد نیاز وسیله نقلیه خود را در هرجایی که ساختمانی باشد تامین کنید و هرجایی که خودرو را متوقف کرده‌اید انرژی پاک را دریافت یا آن را بفروشید. هر یک از این مولفه‌ها به تنهایی بی‌معناست. وقتی در هر شهری، یا حومه آن و یا هر ناحیه روستایی این پنج رکن را در کنار هم قرار می‌دهید، با یکدیگر زیرساختی در هم تنیده را بوجود می‌آورد. این در هم تنیدگی یک انقلاب کاملا اقتصادی است و قدرتی است در اختیار مردم.
یورونیوز: منافع بسیاری از مردم و شرکت‌ها با نظریه انقلاب صنعتی سوم مغایرت دارد. آیا تا این لحظه این شرکت‌ها شما را تحت فشار قرار داده‌اند یا با شما رایزنی کرده‌اند؟
جرمی ریفکین: اجازه دهید به بستر و زمینه ای اشاره کنم. همانطور که می‌دانید، شرکتهای موسیقی به اشتراک گذاری فایلهای موسیقی فکر نکرده بودند. وقتی میلیون‌ها نفر در سراسر دنیا شروع به استفاده از نرم افزارهای اشتراک گذاری موسیقی کردند، این موضوع آنها را نگران کرد که مبادا به کسب و کار آنها پایان دهد. حدس می‌زنم به پرسش شما پاسخ داده باشم. من خیلی نگران شرکتهای تولید انرژی نیستم. ما نسبت به انرژیهای فسیلی و هسته‌ای، انرژهای تجدیدپذیر بیشتری خواهیم داشت. برخی شرکتهای انرژی به انتقال دست خواهند زد و به انرژیهای تجدیدپذیر روی خواهند آورد. بسیاری از آنها در مقابل، چنین مسیری را پیش نخواهند گرفت. و از آنجایی که انرژی آنها گران‌تر تمام می‌شود و البته آلوده کننده‌تر است، بنابراین انرژیهای آنها رو به نابودی خواهند گذاشت. ما به آنها نیازی نداریم. با انقلاب صنعتی سوم، شاهد ظهور شرکتهای کوچک و متوسط در حوزه تولید و مصرف خواهیم بود. شرکتهای بزرگی که به فعالیت خود ادامه خواهند داد نقششان تغییر خواهد کرد و به ایجاد و توسعه شبکه‌ها روی خواهند آورند چرا که امکانات و تدارکات آن را دارند.
یورونیوز: شما از شرکتهای کوچک و متوسط سخن گفتید. آیا در چارچوب انقلاب صنعتی سوم این شرکت‌ها می‌توانند در کشورهای نوظهور نظیر چین یا کشورهای آفریقایی نقشی ایفا کنند؟
جرمی ریفکین: در ارتباط با کشورهای درحال توسعه، این کشور‌ها سریع‌تر در این مسیر پیش خواهند رفت. سازمان توسعهٔ صنعتی سازمان ملل متحد از انقلاب صنعتی سوم به عنوان محور توسعه اقتصادی در کشورهای نوظهور اقتصادی استقبال کرد. بخش‌های زیادی از دنیا فاقد برق هستند ۳۰۰ میلیون نفر در هند هرگز برق نداشته‌اند. میلیون‌ها نفر در آفریقا برق ندارند. آنها می‌توانند به حرکت بیافتند. هیچ زیرساختی در آفریقا و بخشی از آسیا وجود ندارد. حالا هند می‌تواند آن را ایجاد کند.
یورونیوز: می‌خواهید در ۲۰ سال آینده تحولات چگونه پیش برود؟ و بطور دقیق‌تر، فکر می‌کنید چطور پیش خواهد رفت؟
جرمی ریفکین: بهتره بگویم که امیدوارم تغییری در آگاهی عمومی صورت گیرد. ما آگاهی اسطوره‌ای، آگاهی مذهبی و آگاهی ایدئولوژیک داشته‌ایم و حالا تازه شروع به کسب آگاهی «زیست کره» کرده‌ایم. می‌دانم که انقلاب صنعتی سوم درک خواهد شد. افکار متقاعد خواهند شد و البته اقدامی قابل انجام است و مثل یک موشک علمی نیست. آنچه باید بدانیم این است که دولت، تجارت و جامعه مدنی در هر جامعه‌ای یکجا جمع می‌شوند و زیرساختهای این انقلاب صنعتی سوم را ایجاد می‌کند تا ما را به سرعت به دوران پس از کربن و به جهان پایدار هدایت کنند. گزینه دیگری وجود ندارد.
مطلب‌های دیگر از همین نویسنده در سایت آینده‌نگری:
Twitter
Google
Yahoo
Delicious
بالاترین
دنباله
نسخه‌ی چاپی
ارسال اين مطلب به دوستان