شرق: عکس باربی، مرد عنکبوتی، سیندرلا، بتمن و سایر شخصیتهای انیمیشنی روی دفترهای سفید و الوان خارجی دیگر جایی برای دفترهای تکرنگ و کاهی ایران باقی نگذاشته است. جالب است بدانید سهم لوازمالتحریری که در ایران تولید میشود فقط پنجدرصد از بازار است و بیشتر به خودکار و مداد محدود میشود. اگرچه واحدهای تولید مداد پاککن، لوازم ترسیم، گونیا و خطکش پلاستیکی، تخته سفید تحریر وایتبرد، دفتر وایتبرد، جلد پلاستیکی آماده برای دفتر، طلق پوشه، مدادتراش، میز چوبی، مداد شمعی و اتود مشکی و رنگی، هم در کشور مشغول فعالیت هستند اما تولیداتشان کم است و جایی در بازار که از محصولات پررنگ و لعاب خارجی پر شده ندارد. اینکه سهممان تنها بین پنجتا 10درصد از بازار است را قائمی، مدیر اجرایی یک شرکت تولیدکننده نوشتافزار و عضو اتحادیه لوازمالتحریر بیان میکند. به اعتقاد او سهم 10درصدی بازار تولیدات داخلی معمولا بهطور خوشبینانه اعلام میشود. اما گویا واقعیت از سهمی بهمراتب کمتر حکایت دارد. لوازمالتحریر هم از آن دست کالاهایی است که جنس ایرانیاش چندان مرغوب و متنوع نیست و به زحمت مشتری پیدا میکند. شاید قیمت تنها مزیت نوشتافزار ایرانی باشد، بنابراین طیف مخاطبان آن نیز افرادی خاص قلمداد میشوند.
بازار لوازمالتحریر اگرچه بهخاطر تنوع و رنگهایی که دارد همیشه هر مخاطبی را به خود جلب میکند و از پررونقترین شغلهاست اما نوشتافزار ایرانی در این بین کمتر جایی دارد. دلیل آن را چه میدانید؟
لوازمالتحریر هم از آن دست کالاهایی است که جنس ایرانیاش چندان مرغوب و متنوع نیست و به زحمت مشتری پیدا میکند. شاید قیمت تنها مزیت نوشتافزار ایرانی باشد، بنابراین طیف مخاطبان آن نیز افرادی خاص قلمداد میشوند.
لوازمالتحریر ایرانی چنددرصد از این بازار را در اختیار دارد؟
سهم کالاهای ایرانی از بازار داخل بین پنج تا 10درصد است که همین درصد اندک هم به خاطر تنوع و کیفیتی که در محصولات خارجی هر روز بیشتر میشود در حال ازدسترفتن است.
در سالهای گذشته مدتی دفاتر و لوازمی با طرح دارا و سارا به بازار آمد چرا دیگر خبری از آنها نیست؟
برخی کالاهای فرهنگی مانند شخصیتهای عروسکی «دارا و سارا» قرار بود، جایگزین عروسکهای مشابه خارجی شوند، اما به علت نداشتن جذابیتهای بصری، تنوع در رنگ و سایز از سوی مخاطبان کنار گذاشته شدند و نتوانستند بهعنوان نماد هویت فرهنگی و بومی کشور مورد پذیرش جامعه قرار گیرند. طراحی، رنگ، کیفیت ظاهری و حتی قیمت این محصولات، در همان نگاه اول ذوق متقاضی که همان کودکان و نوجوانان است را کور میکرد و طبیعی است که در مقابل انبوهی از طرحها و رنگهای جذاب باربی و دوستانش، آگاهانه یا ناآگاهانه، دارا و سارا از ویترین مغازهها به پستو منتقل شوند. در حال حاضر بیشترین استقبال از محصولاتی با عکسهای باربی صورت میگیرد. باربی، اسم خلاصهشده باربارا، دختر کوچک رییس کمپانی «متل» است که از 70سال پیش شروع به تولید این عروسک کرد و خیلی زود در صف اول اسباببازی دختران در غرب قرار گرفت.
این لوازمی که در بازار وجود دارد غالبا تولید چه کشورهایی است؟
60درصد بازار متعلق به کالاهای چینی، 30درصد مربوط به لوازمالتحریر هندی، پاکستانی، آلمانی و ترکیهای و 10درصد باقی هم متعلق به ایران است.
چرا تولیدکنندگان داخل تلاشی در جهت رشد تولیدات و سهمشان از بازار نمیکنند؟
اگر امروز دیده میشود که تولیدکنندگان داخلی تمایلی به رقابت با کشورهای واردکننده ندارند، به این دلیل است که حمایتهای لازم از تولیدکنندگان انجام نمیشود. تولیدکنندگان باید محصولات اولیه را با ارز آزاد وارد کنند که با گرانشدن ارز و بالارفتن قیمت کاغذ این موضوع بهنفع تولیدکنندگان نیست. هماکنون بسیاری از کارخانههای تولید لوازمالتحریر مانند مداد و دفتر تعطیل شده و یا در شرف تعطیلی هستند. چنانچه دولت حمایتهای لازم را از تولیدکنندگان انجام ندهد در آیندهای نهچندان دور همه بازار کشور را لوازمالتحریر خارجی فرا میگیرد و تمامی کارخانههای تولید لوازمالتحریر تعطیل میشوند.
عمدهترین تولیدات ایران در چه بخشی از نوشتافزار است؟
کارخانههای تولید مداد و خودکار بیک را میتوان عمدهترین تولیدکنندگان این صنف برشمرد و تولید دفتر مشق را میتوان به انواع بیکیفیت و بدون طرح و رنگ قابلقبول تقسیم کرد. دیگر واحدهای فعال در کشور شامل واحدهای تولید مداد پاککن، لوازم ترسیم، گونیا و خطکش پلاستیکی، تختهسفید تحریر وایتبرد، دفتر وایتبرد، جلد پلاستیکی آماده برای دفتر، طلق پوشه، مدادتراش، میز چوبی، مداد شمعی و اتود مشکی و رنگی، میشود.
به مداد و خودکار بهعنوان عمدهترین تولیدات اشاره کردید. چقدر از این محصولات تولید میشود؟
ظرفیت تولید انواع مداد در کشور به بیش از 4/1میلیون قراص میرسد. ظرفیت تولید خودکار نیز به بالای 295میلیون عدد میرسد. در زمینه تولید خودکار تعداد تولیدکنندگان بسیار اندک بوده و در حوزه رواننویس نیز کاملا به واردات وابستهایم. همچنین بیشتر واردات خودکار و رواننویس از چین و هند انجام میشود. کاغذ نیز از جمله دیگر محصولات کاربردی در تولید برخی محصولات لوازمالتحریر مانند دفتر یادداشت است که قیمت آن طی یکسالونیم اخیر افزایش قابلتوجهی در بازار داشته همچنین این افزایش قیمت به بازار کتاب نیز سرایت کرده است.