دكتر سعيد خزائي عضو هيات علمي دانشگاه بين الملي امام خميني (ره ) و رئيس مركز آينده پژوهي كشف آينده در گفتگو با مجيد زندي خبرنگار وب سايت بازياب پيرامون نانو فناوري مي گويد: "نانوفناوري توانمندي توليد مواد ابزارها و سامانههاي جديد با استفاده از سيستم كنترل مولكولي و اتمي است و استفاده از ويژگي هايي كه به مرور ظاهر مي شود. در حقيقت چنين ساختارها و بافت هايي قبل از اين هم در عالم طبيعت وجود داشته و اين فناوري جديد به ما اين امكان را مي دهد كه با استفاده از كنترل در سطوح مولكولي و اتمي بتوانيم ابزارها و سامانه هاي جديد و روابط جديدي را در اين عرصه تعريف كنيم كه باعث ايجاد توانمنديهاي جديد شود."
وي ادامه مي دهد: "با اين تعريف مي توان گفت كه نانوفناوري يك رويكرد جديد است نه يك دانش گذشته و منسوخ . نانوفناوري شناخت و كنترل مواد در سطوح تقريبي يك تا 100 نانومتر است كه 10 به توان منفي 9 را يك نانومتر معرفي مي كنند يعني اگر ضخامت يك برگ كاغذ را حدود 100 هزار نانومتر بدانيم ابعاد بسيار گسترده مولكولي آن را درك خواهيم كرد كه براين اساس شكل جديدي از مصنوعات ايجاد مي شود كه دنيا به سمت مصنوعات مينياتوري و كوچكترسازي و كوچكترشدن پيش مي رود كه با اين تعريف روزي مي رسد كه يك كارخانه را در روي يك ميز تحرير قرار دهيد (براي قرابت به ذهن مطرح شد)."
دكتر خزائي درباره قدرت كسب اين علم مي گويد: "آرايش جديد دادن به مولكولها كه به طور عادي در طبيعت وجود ندارد! يعني تركيب مولكول ها و به كارگيري آن در سطوح نانومتري اين اختيار را به بشر داده كه از هر مولكول در جاي موردنظر استفاده كند كه طبيعت خود به خود ميليون ها سال پيش هم در بسياري موارد اين كار را انجام داده بود اما بشر امروز به اين علم رسيده كه بتواند آن را در كنترل خود بگيرد و براي خود نمونه هاي جديد طراحي كند و بسازد كه تاكنون نمونه آن در طبيعت وجود نداشته است . يعني قدرتي به بشر داده كه تاكنون در حد خيال بوده و يا حتي قدرت تعريف آن را حتي در خيال نداشته است ."
وي درباره عمر اين علم در جهان هم مي گويد: "عمر اين فناوري در جهان به 20 سال هم نمي رسد اما سرمايه گذاريهاي وسيعي كه در كشورهاي جهان انجام شده به نتايج بسيار فراواني رسيده اند كه ما متاسفانه حداقل در نيم قرن گذشته شاهد فناوري همانند فناوريهاي ديجيتالي ارتباطي و... بوديم كه ما در كشور فرصت هاي استفاده درست از آن را از دست داده ايم . نانو فناوري هم يك فرصت جديد براي ما محسوب مي شود كه اگر مي توانستيم به آن توجه كنيم خوب بود در حاليكه به مزيت رقابتي و سودآوري آن توجه نكرديم و اين فرصت هم تا حدود زيادي از دست ما رفت ."
وي درباره دلايل از دست دادن فرصت ها در كشور براي استفاده از فناوريهاي جديد هم مي گويد: "متاسفانه ما زماني به سمت فناوري خاص كشيده مي شويم كه آن فناوري در جهان اشباع شده باشد يا ديگر فرصتي براي ما براي رقابت با كشورهاي پيشگام وجود نداشته باشد كما اينكه در زمينه نانو فناوري هم رژيم صهيونيستي اكنون پيشرفت هاي بسيار زيادي كرده در آسيا كره جنوبي و تايوان پيشرفت هاي شگرفي داشتند و هر ساله هم تقريبا رشد 50 درصدي سرمايه گذاري در زمينه نانوفناوري در اين كشورها را داريم ."
وي درباره جايگاه كشورمان در اين زمينه هم مي گويد: "براي اين كار من مي توانم مثال المپيك ورزشي چين را بياورم ما در بسياري رشته هاي ورزشي در المپيك شركت كرديم و بازيكنان ما هم به آخر خط مي رسيدند اما مدال را به كسي مي دهند كه زودتر از بقيه به خط پايان برسد و در شمارش مدال ها جايگاه هر كشوري معنا پيدا مي كند يعني در حقيقت در ساير كشورها بخش خصوصي فعاليت گسترده اي در زمينه نانوفناوري دارد و اين مقبوليت كار براي بخش خصوصي باعث جذب سرمايه گذاري و زنجيره هاي ارتباطي مي شود در حاليكه در كشور ما اگرچه از لحاظ تئوري در جايگاه مناسبي قرار داريم اما آنچنان كه لازم است حركت ها هدفدار و در خور توجه نيست به همين دليل است كه به بسترهاي درست براي پيشرفت توجه نداريم ."
رئيس مركز آينده پژوهي كشف آينده مي گويد: "اين فناوري براي حركت به فناوريهاي ديگري نياز دارد كه نانو فناوري را مورد حمايت خود قرار دهند در حاليكه ما عمدتا به دنبال فناوريهاي زودبازده هستيم به همين دليل جز برخي از بخش ها كه ضرورت ها ايجاب مي كرد همانند حركت هاي پزشكي و نظامي كه كارهاي خوبي هم انجام شده در بقيه موارد به طور كلي در رقابت با كشورهاي پيشگام چشم انداز مناسبي در ساير بخش ها قابل مشاهده نيست ."
وي ادامه مي دهد: "امروزه در برخي از كشورها با استفاده از نانو فناوري در حوزه پزشكي و سلامت و بقيه حوزه ها از قبيل توليد و ذخيره سازي انرژي كه يكي از مسايل بسيار مهم و مورد نياز هم در كشور ما مطرح است يا موارد ديگري در بخش حمل و نقل مواد غذا آب محيط زيست و... تحقيقات و سرمايه گذاري فراواني انجام داده اند و به نتايج بسيار چشمگيري هم رسيده اند."
وي درباره پيشرفت هاي تخصصي كشورها در حوزه هاي خاص از نانوفناوري و ضرورت انتخاب مناسب ترين حوزه فعاليت براي كشور ما هم مي گويد: "هر كشوري تلاش كرده در حوزه اي پيشگام باشد و اگر در رده هاي اول اين علم جايي نداشته باشيد از گردونه رقابت خارج خواهيم شد به عنوان نمونه كشورهاي اروپايي كه به بخش نانوفناوري پزشكي و مواد توجه بسيار مي شود آمريكا به تنهايي در همه زمينه هاي نانوفناوري رقيب بقيه كشورهاست كه به نظر من مزيت ها در حوزه نفت و پتروشيمي است كه بايد در آن بخش متمركز شويم. دايره نفوذ فناوري بسيار زياد است و اگرچه اين فناوري در دهه اخير فناوري نويني محسوب مي شود اما گسترس نفوذ آن آنچنان فراگير است كه در آينده اي نزديك به همه ملزومات زندگي بشر هم نفوذ خواهد كرد تا حدي كه مي توان مدعي شد در آينده اي نزديك زندگي بدون فناوري نانو ممكن نخواهد شد كه ويژگي هاي ديگر اين فناوري را در شماره آينده و با كمك محققان و مخترعان كشورمان پي مي گيريم . نانوفناري به خدمت گرفتن ذرات به مقياس يك ميليارد كوچكتر از ذرات شناخته شده است كه در زمينه هاي مختلف صنعتي كشاورزي پزشكي و حتي فضايي به كمك بشر آمد و او را قدرتمند تر از بشر ديروز ساخته است."
گفتني است اين گفتگو در حاشيهي نمايشگاه فناوري نانو كه شهريورماه 1387 در تهران برگزار شد، به عمل آمد.