برگرفته از: zeitnews
بور يكي از عناصر جالب جدول تناوبي است چرا كه به آساني و تنها با استفاده از 6 الكترون تركيب هاي پايداري توليد مي كند. يعني با 2 الكترون كمتر از ديگر عناصر اصلي جدول تناوبي اين كار انجام مي شود. اين به آن معناست كه شيميدان ها براحتي مي توانند با اضافه كردن بور به هيدروكربن هاي اشباع نشده و استفاده از اتم هايي با ميزان الكترون بالاهمچون اكسيژن، بور هاي آلي (ارگانو بورون ها) را به قسمت هاي چندكاره مانند الكل و استر تبديل كند.
اخيرا محققان دريافته اند تركيب فلزات انتقالي با بور كاتاليزور قدرتمندي توليد مي كند كه قادر است حتي هيدروكربن هاي كاملااشباع شده را به موادي با عملكرد جديد و قابليت انتخاب بالاتبديل كند. اكنون ژائومين هو و همكارانش در انستيتوي علوم پيشرفته RIKEN به پيشرفت ديگري در اين زمينه دست يافته اند. آنها توانسته اند اولين كمپلكس بين بور و فلزات خاكي كمياب جدول تناوبي را به وجود آورند.
چون تركيبات شيميايي جديد قادر به يكي كردن ملكول هايي مانند مونوكسيدكربن در قالب خودشان است، مي توان به صورت بالقوه از اين مواد براي تركيب زيرلايه هاي ارگانيك و كنترل انتشار گازهاي سمي استفاده كرد. فلزات خاكي كمياب مواد بسيار مهم و قابل توجهي هستند چون وجود آنها براي توليد محصولات پرطرفداري همچون گوشي هاي هوشمند و ماشين هاي الكتريكي حياتي و لازم است. از آنجا كه استفاده از اين فلزات در شرايط عادي سخت است، انجام مطالعات جامع شيميايي روي اين عناصر تنها در مراحل اوليه و به شكل مقدماتي صورت مي گيرد. به نظر مي رسد روش هاي معمول فعلي براي آماده سازي فلزات انتقالي در مورد فلزات خاكي كمياب نامناسب و ناكارآمد باشد. به جاي اين روش هاي معمولي، محققان از تركيب قوي ليتيوم ـ بور استفاده كردند و به تركيبات اسكانديوم ـ بور(Sc–B) و گادولينيوم ـ بور(Gd–B) با بازدهي قابل توجه دست يافتند. اين كار چندان سخت نبود. تركيباتي كه شامل بور و يك فلز خاكي كمياب هستند، به هوا و رطوبت حساس بوده و گاهي هم در مقابل گرما ناپايدارند.
براي اين كه مشخص شود آيا تركيب Sc–B مي تواند عملكردي همچون نوكلئوفيل داشته باشد، محققان آن را با دي ايزوپروپيل كارباميد وارد واكنش كردند. نوكلئوفيل در واكنش هاي شيمي آلي به عنوان يك الكترون دهنده مهم محسوب مي شود. دي ايزوپروپيل كارباميد ملكولي است كه براحتي با دريافت الكترون به نمك آميدين تغيير شكل مي دهد. آناليزهاي انجام شده با اشعه ايكس نشان داد كه اين موضوع تا حد زيادي براي فلزات خاكي كمياب صادق است.
به دليل تكيه زياد دانشمندان روي چنين واكنش هايي، اين يافته ها مي تواند در توليد تكنيك هاي جديد سنتزيك(تركيبي) كه محققان با شدت و جديت به دنبال آن هستند، كمك كند.