علم مقوله ای از جنس انزوا و گوشه نشینی نیست .دوره ای که دانشمند سال ها و دهه ها در کنجی می نشست و به قول معروف دود چراغ می خورد و بعد اثری یا نظریه ای ارائه می داد گذشته است .
علم امروز از مقوله ارتباطات است؛ آن هم ارتباطات مدرن. دانشمند امروز اگر به مسافرت بین المللی نرود، مشترک ژورنال های علمی جهانی نباشد، با متخصصان هم رده خود در جای جای دنیا گپ و گفت نداشته باشد، به اینترنت پرسرعت متصل نباشد و در پروژه های تحقیقاتی بین المللی مشارکت نکند اساسا دانشمند نیست.
تولید علم در جهان امروز در خلأ شکل نمی گیرد بلکه در عمق پرهیاهوی ارتباطات علمی جهانی است که علم تولید می شود، لذا هر چه میزان رفت وآمد دانشمندان، محققان، اندیشمندان، استادان و دانشجویان میان کشورهای مختلف بیشتر باشد شانس تولید ایده های نو، طرح های خلاقانه و متراکم شدن اطلاعات و داده ها، انتشارنشریه های جدید و در نتیجه تولید دانش و فناوری بیشتر خواهد بود.
وجود انجمن های علمی بین المللی و عضویت دانشمندان در آن، تبادل اطلاعات و دیدگاه ها در بستر شبکه های ارتباطی مدرن و پرسرعت، برگزاری کنفرانس ها و سمینارهای علمی و دانشگاهی از جمله لوازم توسعه علمی در دنیای امروز به شمار می رود.
در عرف آکادمیک دنیا بحث های آزادانه علمی و بگو مگوهای مجادله ای در باب مسائل علمی بسیار رایج و متداول است و در بستر چنین فضایی است که بهترین ایده ها و راهکارها برای خلق دانش و توسعه آن زاده می شود. این امر به آزادی های آکادمیک مشهور است و بدون حاکم بودن چنین آزادی هایی نمی توان انتظار حلاجی ایده ها در محیط های دانشگاهی را داشت.
متأسفانه باید اذعان داشت که در بسیاری از محیط های دانشگاهی ما، رفت وآمدهای آکادمیک و بحث و جدل های علمی رونق چندانی ندارد، کنفرانس ها، همایش ها و گردهمایی های علمی کم فروغ تر شده، به آمدوشد دانشمندان خارجی به چشم تردید و گاه با نگاه تجسس نگریسته می شود و بودجه های تحقیقاتی کفاف طرح های در دست اجرای دانشگاه ها را نمی دهد چه رسد به تأمین هزینه مشارکت های بین المللی. حتی چه بسیار محققان و مخترعانی که حتی با هزینه های شخصی و با پول والدین به سفرهای علمی خارجی می روند و درصورت برنده شدن در مسابقات یا جشنواره های نام آور جهانی، افتخارات به دست آمده به پای دانشگاه محل تحصیل نوشته شده است.
اینترنت در محیط های آکادمیک وضعیت فاجعه انگیزی دارد. سامانه های پالایش اطلاعات یا همان فیلترینگ که برای عموم در نظر گرفته شده است در محیط های دانشگاهی نیز با همان حدت و شدت فعال بوده و سطح دسترسی دانشجویان و محققان به اینترنت پرسرعت بسیار فاجعه انگیز است. تعداد رایانه های متصل به اینترنت در دانشگاه ها به هیچ وجه مطابق برنامه های مصوب فناوری اطلاعات نیست و سیستم تولید و انتشار اطلاعات علمی روی وب سایت ها و پرتال های دانشگاهی نابسامان است.
پایین بودن رتبه دانشگاه های ایران در رتبه بندی های وبومتریک جهانی تا حد زیادی ناشی از فقدان یک سیستم جامع تولید بهنگام محتوا و اطلاعات و انتشار آن روی وب سایت های دانشگاهی است. در ایران، همه جا اصل بر محرمانه بودن اطلاعات است مگر آنکه خلافش ثابت شود لذا هیچ گزارشی هرچند غیرمحرمانه و صرفا علمی اجازه انتشار ندارد مگر آنکه دلیلی برای آن وجود داشته باشد.
وب سایت های دانشگاهی ایران و پایگاه های اطلاع رسانی مؤسسات علمی و مراکز تحقیقاتی و پژوهشی ما بیشتر پایگاه اطلاع نرسانی هستند؛ یعنی ظاهر و پوسته ای بسیار عالی دارند اما از اطلاعات خالی هستند. همه چیز در ایران حضوری است؛ حتی دریافت خدمات آنلاین! تولید علم تنها و تنها در تولید مقاله، آن هم مقاله های استاندارد خلاصه شده است. جالب است بدانید که مثلا در محیط های دانشگاهی ایران حتی ارزش تولید و انتشار کتاب به اندازه ارزش تولید مقاله نیست.
مثلا در نظام دانشگاهی ما به خصوص در دانشگاه آزاد اسلامی در مقاطع تحصیلات تکمیلی، اگر دانشجوی مقطع دکتری در زمینه رساله و تز خودش صاحب نظریه و کتاب و ده ها کارگاه و دوره های آموزشی یا حتی ده ها مقاله ارائه شده به کنفرانس های داخلی و بین المللی باشد قادر به فارغ التحصیلی نیست و تنها شرط لازم و کافی برای این امر، انتشار مقاله در یک ژورنال علمی و پژوهشی داخلی یا بین المللی است؛ به همین جهت دانشجویان مقاطع تحصیلات تکمیلی به تولید و ساخت و ساز مقاله و انتشار آن به هر قیمت ممکن در چنین ژورنال هایی روی می آورند و به همین جهت نیز بازار انتشار ژورنال ها در کشورهای همسایه و منطقه به صورت پولی داغ شده است. چرخه تولید علم در ایران به رغم دستیابی به موفقیت های قابل تقدیر، نیاز به آسیب شناسی عمیق و گسترده دارد. شکل گیری ارتباطات علمی در ایران می تواند به بالندگی تولید دانش در کشور کمک کند. برای دستیابی به این هدف نخستین گام، قبول واقعیت های جامعه و تلاش برای برطرف کردن مشکلات موجود است
Twitter
Google
Yahoo
Delicious
بالاترین
دنباله
علم مقوله ای از جنس انزوا و گوشه نشینی نیست .دوره ای که دانشمند سال ها و دهه ها در کنجی می نشست و به قول معروف دود چراغ می خورد و بعد اثری یا نظریه ای ارائه می داد گذشته است .
نسخه‌ی چاپی
ارسال اين مطلب به دوستان