در برنامه این هفته به این خبرها پرداختیم: انتقال باکتری معده از افراد چاق و لاغر به موش ها و مشاهده تاثیری شگفت انگیز بر این حیوانات، مطالعه تازه ای که نشان می دهد خواب به تکثیر حداقل یک نوع سلول مغزی کمک می کنه، و گزارش سازمان بهداشت جهانی از افزایش طول عمر در میان زنان جهان.
تاثیر باکتری بر چاقی یا لاغری
به نظر می رسد که باکتری های ساکن معده، بر پهنای دور کمر ما اثر می گذارند و به کارگیری آنها می تواند به راه های تازه کاهش وزن منجر شود.
بدن انسان آکنده از هزاران گونه میکروب است که بر سلامت تاثیر می گذارند.
مطالعه ای تازه، نشان داده که پیوند زدن باکتری ها از افراد چاق به موش به افزایش وزن حیوان منجر می شود، و باکتری منتقل شده از فرد لاغر آن را لاغر نگه می دارد.
این نتایج در نشریه ساینس چاپ شده است.
محققان در دانشکده پزشکی دانشگاه واشنگتن نمونه باکتری هایی را از دو نفر که دوقلو بودند برداشتند – یکی چاق دیگری لاغر.
باکتری ها سپس به بدن موش هایی که در محیط های کاملا استرلیزه بزرگ شده بودند و خود هیچ باکتری ای در معده ندشتند منتقل شد.
موشی که باکتری فرد چاق را دریافت کرده بود سنگین تر از موشی شد که از فرد لاغر باکتری گرفته بود. و این نتیجه فقط به میزان تغذیه مربوط نبود.
اختلاف هایی در شمار و نوع گونه های باکتری از دوقلوی لاغر و چاق وجود داشت.
در مجموع به نظر می رسید که باکتری های فرد لاغر در تجزیه الیاف به اسیدهای چربی موثرتر بودند.
همزمان رژیم غذایی هم در ایجاد شرایط مناسب برای رشد و نمو باکتری ها در بدن دوقلوها موثر به نظر می رسید.
با این حال کارشناسان می گویند بعید است که یک درمان باکتریایی برای کسانی که غذاهای چرب می خورند ممکن باشد.
هر دو گروه از موش ها اگر با غذای کم چرب و غنی از الیاف تغذیه می شدند لاغر می ماندند.
از آنجا که موش ها از مدفوع دیگر موش ها تغذیه می کنند باکتری فرد لاغر به گروه دیگر منتقل شد با این حال رژیم پرچرب باز هم باعث افزایش چاقی این گروه از موش ها شد.
جفری گوردون از محققان این مطالعه در مورد اینکه به نظر می رسد هم باکتری ها و هم نوع رژیم در لاغری یا چاقی موثر باشند به برنامه ساینس این اکشن بی بی سی گفت: "موش ها با خوراک موش تغذیه می شدند که خوب از نقطه نظر تغذیه انسان برای مطالعه ما واقع گرایانه نبود. بنابراین الگوی مصرف در آمریکا را بررسی و دو رژیم مختلف درست کردیم: یکی با چربی کم و مقدار زیادی میوه و سبزیجات و دیگری رژیمی با مقدار زیادی چربی اشباع شده. وقتی موش ها را با غذای کم چرب تغذیه کردیم همان پیش آمد که وقتی خوراک موش می خوردند اما وقتی با غذای پرچرب تغذیه شدند اتفاق کاملا متفاوتی افتاد. ما نتوانستیم جلوی چاقی یا سایر مشکلات را بگیریم. نتیجه گیری ما این بود که تعامل مهمی میان رژیم غذایی و میکروب ها وجود دارد."
کارشناسان می گویند که برای معالجه چاقی در انسان بعید است که بتوان هزاران گونه باکتری از معده فرد لاغر را به فرد چاق منتقل کرد، چون خطر انتقال بیماری های عفونی وجود دارد.
بنابراین تلاش خواهد شد باکتری هایی که در لاغری موثرند جدا شوند و با غذای مناسب تجویز شوند.
کارشناسان می گویند انتظار دارند که آینده معالجه چاقی شامل دستکاری باکتری ها در بدن باشد.
به علاوه آنها می گویند که تغییر باکتری های بدن زمینه امیدوارکننده ای را برای مطالعه درمان سایر بیماری ها باز می کند.
خواب و تولید سلول های مغزی
دانشمندان معتقدند که دلیل تازه ای کشف کرده اند که چرا از لحاظ بیولوژیکی به خواب نیاز داریم: چون باعث تکثیر یک نوع سلول مغزی می شود.
خواب تولید سلول هایی که باعث ترشح مایلین می شوند را تقویت می کند. مایلین ماده ای است که از مدارهای مغز حفاظت می کند.
تیم محققان در دانشگاه ویسکانسین می گوید این یافته ها که تاکنون فقط در مطالعات روی موش به دست آمده می تواند به شناخت بهتر نقش خواب در ترمیم و رشد سلول های مغزی و همچنین بیماری هایی مثل ام اس منجر شود.
نتایج این مطالعه در نشریه نوروساینس چاپ شده.
دکتر چیارا سیرلی و همکارانش دریافتند که میزان تولید سلول های مایلین ساز oligodendrocytes با خوابیدن موش دو برابر شد.
این افزایش در جریان بخشی از خواب که با رؤیاها مرتبط است – یعنی بخش حرکات سریع چشم – رخ می دهد و ریشه ای ژنتیکی دارد.
در مقابل ژن های مسئول مرگ سلول و واکنش عصبی در زمانی که موش ها از خواب محروم شدند فعال شدند.
دانشمندان هرگز نتوانستند پاسخ روشنی برای این سوال پیدا کنند که چرا نیاز به خواب داریم.
البته به لحاظ تجربی پاسخ معلوم است. خواب ما را سرحال می آورد.
اما فرآیندهای بیولوژیکی آن فقط این اواخر شروع به روشن شدن کرده.
دکتر سیرلی گفت: "برای مدت های طولانی، محققان بر این مساله تمرکز داشتند که فعالیت سلول های عصبی در حیوانات هنگام خواب و بیداری چطور فرق می کند. اکنون روشن شده که سایر سلول های پشتیبانی در سیستم عصبی هم با خواب یا بیداری تغییر می کنند."
محققان می گویند یافته هایشان حاکیست که کمبود خواب بعضی عوارض ام اس را تشدید می کند.
بیماری ام اس باعث می شود سیستم مصونیت بدن لایه مایلین که اعصاب در مغز و نخاع می پوشاند دچار صدمه دیدگی می کند.
موسسه ملی سکته مغزی و اختلالات عصبی در آمریکا می گوید به نظر می رسد خواب برای درست کار کردن سیستم عصبی لازم باشد.
خواب عمیق با آزاد شدن هورمون های رشد در کودکان و جوانان همراه است. بسیاری از سلول های بدن همچنین پروتئین بیشتری در جریان خواب عمیق تولید می کنند.
به گفته این گروه از آنجا که پروتئین ها عنصر اصلی در رشد سلول ها و ترمیم خسارات وارده به سلول ها مثلا در اثر برخورد اشعه فرابنفش به پوست هستند، خواب عمیق واقعا می تواند عصاره زیبایی باشد.
افزایش طول عمر زنان
متوسط طول عمر برای زنانی که به پنجاه سالگی رسیده اند در اطراف جهان در حال افزایش است.
این نتیجه گیری سازمان بهداشت جهانی است که می گوید بیماری قلبی، سکته مغزی و سرطان عامل اصلی مرگ در میان زنان است.
دکتر جان بیرد مدیر بخش عوارض پیری در این سازمان می گوید که به این ترتیب کشورها باید بیشتر بر کاهش فشار خون با داروهای ارزان و معاینات تشخیص سرطان های گردن رحم و سینه تمرکز کنند.
به گفته دکتر بیرد این بیماری ها قابل پیشگیری یا قابل درمان هستند.
براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی زنان اکنون در بیشتر کشورها نسبت به چهار دهه قبل طول عمر بیشتری دارند که به خاطر پیشرفت ها علیه بیماری های عفونی مانند آنفلوآنزا، سل و ذات الریه است.
در این میان زنان ژاپنی بلندترین متوسط طول عمر را دارند.
بعضی کشورها هم البته کمتر از سایرین بهبود نشان می دهند: برای نمونه آفریقای جنوبی به دلیل شیوع ایدز و روسیه به خاطر فروپاشی نظام بهداشتی اتحاد جماعیر شوروی.