پیکتی از وعده های سرخرمن خبر می دهد که توسط اساتید اقتصاد تدریس می شود/آفت اصلی جوامع انسانی؛نابرابری بیش از حد در توزیع ثروت /پیکتی به هیچ مکتبی سرسپردگی ندارد/کتاب پیکتی با دنیای توهمی میانه ایی ندارد
پیکتی با گردآوری داده¬ های عظیم، توانسته است کاستی نظریه کوزنتز و مسخرگی گزاره «نابرابری در ابتدای مسیر صنعتی شدن زیاد شده و سپس کاهش می¬ یابد» را نشان دهد؛گزاره¬ ای که توسط بسیاری از مدرسان اقتصاد با شور و شعف، در کلاس¬های درس برای دانشجویان تکرار می¬ شود.
شاید تا به حال در دنیای کتاب، کتابی به اندازه سرمایه در قرن ۲۱ این قدر سریع به فارسی ترجمه نشده باشد. کتاب پیکتی که در فروردین ماه امسال از فرانسه به انگلیسی ترجمه شد و غوغای زیادی هم به پا کرد بعد از گذشت حدود ۹ ماه به فارسی ترجمه شد.
در مورد کتاب پیکتی سخنان زیاد گفته شد است در همین راستا هم پایگاه مدرسه اقتصاد از همان ابتدا سعی در معرفی جامع این کتاب داشته است.
کتاب”سرمایه در قرن۲۱″ به همت آقای «اصلان قودجانی» و با نظارت محسن رنانی ترجمه شده و توسط انتشارات «نقد فرهنگ» چاپ شده است. محسن رنانی همچنین مقدمه مفصلی در ۳۶ صفحه برای این کتاب نوشته است.
آنچه در ادامه آورده می شود مصاحبه اختصاصی سایت مدرسه اقتصاد با اولین مترجم این کتاب آقای اصلان قودجانی است که تقدیم خوانندگان شده است.
جناب اقای قودجانی، لطفا برای ما بفرمایید چگونه با این کتاب اشنا شدید و چه شد که زحمت ترجمه این اثر پر حجم را به جان خریدید؟
از نخستین روزهای به بازار آمدن متن فرانسوی کتاب، ایمیلهایی از چند بزرگوار رسید که من چون به کارهای فوری مشغول بودم، چندان به آنها توجه نکردم. حتی پس از انتشار ترجمه انگلیسی کتاب هم به آن دقت نکردم. تا این که روزی دکتر رنانی زنگ زدند و پیشنهاد ناشر در مورد ترجمه کتاب را مطرح کردند. ناشر با توجه به ارادت ویژه به دکتر رنانی و «حسن شهرت» ایشان، اصرار کرده بود که حتماً میخواهد کار با مشارکت ایشان انجام شود و به چاپ برسد. ابتدا گمان میکردیم که شاید خود دکتر رنانی نیز بتوانند حداقل در ترجمه یک یا دو فصل مشارکت کنند ولی آقای دکتر همان روزهای اول با واقع بینی گفتند که فرصت این کار را ندارند. قرار شد که با توجه به لزوم تسریع در ترجمه کتاب، من کار را آغاز کنم و دکتر رنانی یک یا دو نفر دیگر را برای مشارکت در ترجمه بیابند. البته جناب مهندس بحرینیان بزرگواری کرده و اجازه دادند تا کارهای سفارش داده شده توسط ایشان، قدری به تعویق بیفتد تا بتوانم این کار را سریعتر به انجام برسانم. دکتر رنانی در مجموع با سه نفر ارتباط برقرار کردند که در نهایت در یک دوره یک ماهه، معلوم شد که هیچ کدام به ما نخواهند پیوست. پس از یک ماه به فصل ۴ رسیده بودم و دکتر رنانی که پیشرفت کار را مطلوب دید و از یافتن همکار خسته شد، پیشنهاد کرد که کار را به تنهایی پایان دهم. البته پیش از شروع کار، تا حدی نگران بودم زیرا از توصیف های جسته گریخته ای که شنیده بودم، گمان می کردم که روش و منش پیکتی، به مارکس شبیه باشد. پس از ترجمه مقدمه کتاب، تمام آن نگرانی ها رفع شد.
عوامل مختلف دست به دست هم داد تا ترجمه کتاب را قبول کنم: پیشنهاد دکتر رنانی؛ هیاهو و شهرت کتاب؛ و مثل همه کتاب هایی که مترجم ترجمه میکند، کنجکاوی برای پی بردن به محتوای ناشناخته کتاب. به هر حال من این راه را در پیش گرفته ام و به این کار علاقه دارم.
ترجمه این اثر حجیم چقدر از شما وقت گرفت؟ چه مشکلاتی در طی ترجمه برای شما پیش آمد؟
از نخستین روز ترجمه تا پایان آن ۸۷ روز سپری شد که فشردهترین تجربه من در زمینه ترجمه بود. خوش اقبال بودم که در آن دوره هیچ کسالت یا مشکلی پیش نیامد. از تفریح، مهمانی و هر چیز دیگر که فکر کنید، خبری نبود. از کل آن دوره ۸۷ روزه فقط یک روز را ترجمه نکردم که در مسیر بازگشت از یک سفر ۱۰۰۰ کیلومتری، رانندگی میکردم. حتی در آن سفر ۸ روزه هم هر روز بیشتر از روزهای عادی کار کردم و حتی به قدری کار کردم که یک روز رانندگی را جبران کند. هنگام سفر، صبح زود بیدار شدم، ۴ صفحه ترجمه کردم و پس از آماده کردن و تمیز کردن خودرو، ظهر تا نیمهشب را در جاده به رانندگی گذراندم. با همه این احوال، از آن دوران لذت بردم زیرا هیچ بطالتی در آن وجود نداشت. لازم است بگویم که مدتی حدود یک ماه و نیم پس از ترجمه را به اصلاحات نگارشی و تایپی، مشورت، نهایی کردن متن، و استراحت پرداختم!
در خلال ترجمه مشکلی پیش نیامد. متن کتاب به طور کلی دشوار نیست و ترجمه آن از فرانسه به انگلیسی هم اگر از انصاف نگذریم، بسیار خوب است. البته هیچ ترجمه ای بدون عیب نیست و بهترین ترجمه ها بسیار کم عیب – و نه بدون عیب – هستند. یگانه دردسر مهم در ترجمه کتاب – که البته این روزها در ترجمه اکثر کتابها وجود دارد – وجود واژه های نامأنوس بود که باید با مراجعه به اینترنت، درباره آنها اطلاع کسب می شد و در پاورقی ها توضیح داده می شدند. این واژه ها در این کتاب عمدتاً واژههای تاریخ اروپا بودند.
نقش دکتر رنانی در ترجمه این اثر به چه صورت بود؟
آشنایی من با دکتر رنانی از سال ۱۳۸۷ و به شکل تقریباً تصادفی شروع شد. به طور کلی نمیتوانم به دلیل اسم و رسم یا شهرت کسی، رابطه با او را ادامه دهم. همچنین به طور کلی، تجربه خوشایندی از شایستگی اخلاقی یا علمی دانشگاهیان – به ویژه در رشته اقتصاد و به ویژه در پایتخت که وسوسه پول و مقام در آن شدید است – به خاطر ندارم. با این حال پس از چند جلسه از گذشت آشنایی، به ایشان ارادت یافتم. دکتر رنانی علاوه بر فراهم کردن مقدمات کار و تثبیت توافق بین من و ناشر، پس از اتمام کار ضمن مطالعه بخشهایی از کتاب، مقدمه خود را در ابتدای کتاب آوردند و از رایزنی با ایشان برای نهایی کردن برخی از اصطلاحات بهره بردم. همچنین لازم بود کتاب بازخوانی شود که بیتردید در کوتاهمدت از عهده یک نفر بر نمیآمد. در این زمینه هم اخلاق نیکوی دکتر رنانی به یاری ما آمد. در فصل تعطیلی دانشگاه، تنی چند از دانشجویان تحصیلات تکمیلی دانشگاه اصفهان، با شور و شوق به دعوت ایشان پاسخ دادند و هرکدام با بزرگواری، یک تا دو فصل از کتاب را در مدت کمتر از یک هفته خواندند. نام آن عزیزان را در «مقدمه مترجم» آورده ام. در این وانفسای کتاب و کتابخوانی، نام دکتر رنانی روی جلد کتاب، مایه امیدواری مترجم و ناشر است و البته ایشان با توجه به صفات اخلاقی شایستهای که دربارهاش گفتم، در ابتدا حاضر نبودند که نامشان روی جلد بیاید.
کدام فصلها و بخشهای این کتاب برای شما جالب بود؟
مطالب کتاب رشته ای به هم پیوسته از یک زنجیر هستند که در خدمت بیان هسته اصلی مورد نظر نویسنده قرار دارند و نمی توان آنها را از هم جدا کرد. یکی از ویژگیهای کتابهای ارزشمند، وجود مطالب آموزنده جنبی در کنار موضوع اصلی است که در این کتاب هم دیده می شود. مباحثی از قدمت و ماهیت تورم گرفته، تا ثروت دانشگاه های ایالات متحده، برخی زمینه های سیاسی-اقتصادی کشورهای نفت خیز خاور میانه، ساختارهای ثروت و ارثیه در اروپای قدیم، نظامهای تأمین اجتماعی و غیره را میتوان را از مطالعه این کتاب آموخت. با این که حجم کتاب بسیار زیاد است، حرفها و گزاره های تکراری در آن کمتر از اکثر کتابهای اقتصادی است که تا به حال دیده ام.
شاید مقدمه کتاب بیش از سایر بخشها به دلم نشست؛ به ویژه وقتی دیدم که پیکتی با تلاش و کار چندین ساله، و با گردآوری داده های عظیم، توانسته است کاستی نظریه کوزنتز و مسخرگی گزاره «نابرابری در ابتدای مسیر صنعتی شدن زیاد شده و سپس کاهش می یابد» را نشان دهد؛
گزارهایی که به «وعده سر خرمن دادن» به طرفداران عدالت شبیه است و بسیاری از مدرسان اقتصاد با شور و شعف، و با عادت همیشگی به تکرارِ طوطی وارِ ساده ترین گزاره های وام گرفته از کتابهای درسی آمریکایی، آن را در کلاسهای درس خود برای دانشجویان تکرار می کنند.
گاهی هم از تشبیه به «کیک» استفاده میکنند و در حالی که دهانشان آب افتاده است، میگویند که در نهایت این کیک «هوس انگیز» به قدری بزرگ میشود که حتی فقرا با خوردن سهم خود از آن کیک، کاملاً سیر میشوند! سالها قبل، از شنیدن نظریه کوزنتز آشفته و عصبی می شدم و وقتی دیدم که نتایج تحقیق او – و به ویژه گزاره های ساده انگارانه ای که دیگران از از آن نظریه استنتاج کرده اند – با کار پیکتی ابطال شده است، اندکی تسکین یافتم. «ابتدای مسیر صنعتی شدن یعنی چند سال؟»، «کل مسیر صنعتی شدن چقدر طول میکشد؟»، «منظور از زیاد شدن نابرابری ها در ابتدای مسیر دقیقاً چیست و منظور از کاهش آنها در ادامه مسیر چیست؟»، «آیا روند نابرابری در دوره ۳۰ ساله مورد بررسی کوزنتز در ایالات متحده را میتوان به عنوان یک قانون به کل دنیا و همه دوره ها تعمیم داد؟»، «آیا دوره ۳۰ ساله همان دوره ابتدای مسیر توسعه است؟» و … .
Twitter
Google
Yahoo
Delicious
بالاترین
دنباله
نسخه‌ی چاپی
ارسال اين مطلب به دوستان