ایالات متحده آمریکا و ایران به رویارویی رویا ( و یا کابوس ) برجام نزدیکتر میشوند. تیم جدید به رهبری علی باقری کنی و امیر عبداللهیان ، با زعامت ولایت ، دیپلمات گریز هستند و دیپلماسی را متوقف کرده اند . ان سوی آب ها ، دولت جو بایدن ، پریشان و آشفته است . آشفتگی خروج از افغانستان ضریب ریسکپذیری بایدن در برابر ایران را پایین آورده است، چرا که این ریسکپذیری میتواند اتهام سازشکاری جمهوریخواهان علیه او را در پی داشته باشد. پس ، چشماندازهای کامیابی ها برای هر دو سو در حال کمرنگ شدن است.
اما در این میانه بازی بزرگان , بازیگرانی دیگر نقش دارند :
۱- بازیگر یکم ، تنهایی اسرائیل : اسرائیل که از برنامه هستهای ایران به عنوان یک تهدید وجودی نام میبرد، از این هراس دارد که تمرکز سیاست خارجی بایدن روی چین و عزمش برای چرخش تمرکز امنیتی آمریکا به آسیا، باعث شود که اسرائیل تنها بماند. همزمان نگرانی متحدان خلیج فارسی آمریکا درباره جنگهای نیابتی و تهدیدهای سایبری ایران بیشتر میشود.
همچنین این ریسک وجود دارد که اسرائیل تصمیم بگیرد که باید برای متوقف کردن ایران، بدون تایید واشنگتن، از اقدام نظامی استفاده کند. احتمال قویتر این است که اسرائیل بخواهد در سایتهای هستهای و نظامی ایران خرابکاری کند که این هم اقدام خطرناکی است و انتقامجویی ایران، به ویژه در فضای سایبری، را به همراه خواهد داشت. بدسنجی از سوی هر یک از طرفین به منازعهای فزاینده خواهد انجامید.
۲- بازیگر دوم ، کشورها ی منطقه : نبرد بر سر برنامه هستهای میتواند پیامدهای بسیاری برای کشورها ی منطقه به همراه داشته باشد. شاید ایران ، عمق استراتژیک خود را عمیق تر کند و جنگ های نیابتی را افزایش دهد . آمریکا اصرار به اضافه کردن موضوعات منطقه ای و موشکی ایران دارد ، و می خواهد نقش ایران درسوریه و عراق ویمن و امنیت دریانوردی خلیج فارس و نیز فعالیت های مو شکی ایران ، به مذاکرات هسته ای، وارد شود . تیم مذاکره کننده پیرو دستوارت بیت ، مخالف ورود به ماجراجویی های منطقه ای و فعالیت های موشکی ایران است . پس ، این ریسک وجود دارد که عدم موفقیت درمذاکرات هسته ای ، سبب ناکامی گفتگوهای منطقه ای نیز خواهد شود. و چه بسا ایران ، آشوبهای بیشتری را در منطقه ، به ویژه در عراق و یمن ایجاد کند.
۳- بازیگر سوم ، اهرم افزایش غنی سازی و ماجراجویی ها توسط ایران : با کمرنگ شدن امیدها برای احیای توافق هستهای، ایران روی یک توافق محدودتر پافشاری خواهد کرد. ایران برای رسیدن به این دستاورد، درجه غنی سازی اورانیوم را افزایش خواهد داد، از سانتریفیوژهای پیشرفته بیشتری استفاده خواهد کرد و تکنیکهای تبدیل اورانیوم به فلز را که در ساخت بمب هسته ای کاربرد دارد، مورد آزمایش قرار خواهد داد. در حالی که دولت بایدن با متحدانش برای اعمال فشار اقتصادی بیشتر علیه تهران تلاش میکند، ممکن است ایران بار دیگر به جهان گوشزد کند که توانایی حمله به شناورها در خلیج فارس را دارد. در این بازی سوم ، اسراییل ، آرام نخوهد نشست و با توجه به نفوذ گسترده خود در ارکان هسته ای و دولتی , پروژه های هسته ای ایران را برای با ر دیگر چند ماه به عقب بر می گرداند .
۴- بازیگر چهارم ، اعتراضات مردمی : این ریسک در داخل ایران وجود دارد که ادامه تنگنای اقتصادی باعث برانگیختن اعتراضات گسترده ضدحکومتی شود ، در این صورت ، دو سناریو به وقوع می پیوندد. سناریو ی یکم ؛ با توجه به فتح سنگر به سنگر ارکان قوه مقننه و استانداری ها تو سط سران سپاه ، سرکوب خونین ، خونین تر از دی ۹۶ و آبان ۹۸ اجرا شود ، و یا سناریوی دوم ؛ جام زهر دیگر ی نوشیده شود و ایران امتیازات ! هستهای را واگذار کند و برجامی جامعتری تدوین شود . که شاید نور کوچکی بر سفره مردم بتابد و حکومتیان ، آینده خود را درخشان تر ببینند .
۵- بازیگر پنجم هراس از حملات آمریکا و اسرائیل ؛ دولت رئیسی نمیتواند پاسخ کارآمدی به یورش های لحظه ای و ناگهانی آمریکا و اسرائیل بدهد . اسراییل مانع عبور ایران از خط قرمز نهایی، یعنی ساخت بمب هستهای، می باشد . همچنین احتمال تکرار حملات جسورانه مانند حمله 2019 علیه زیرساختهای نفتی عربستان سعودی از سوی ایران، دستکم در حال حاضر، وجود ندارد. دست ایران بسته است و گزینه هایش اندک .
در این زمان و زمانه ، حکومت اسلامی ایران ، بازی ضعیفی دارد و این سبب میشود ازسرگیری توافقی که بیشترین منافع را برای ایران دارد ، بسیار دشوار شود.